Nederland blijft meepraten over het Europese defensie- en herbewapeningsplan ReArm, zei premier Schoof op zijn wekelijkse persconferentie. Het kabinet is positief over de “contouren” van de plannen van de Europese Commissie om Europa te herbewapenen en een betere defensie op te bouwen.
Schoof: “Aan de gesprekken doen we actief mee. De verschillende onderdelen van het plan moeten nog worden uitgewerkt en daarover gaan we weer in gesprek met de Tweede Kamer.”
Schoof zegt dat het kabinet zich vooral kritisch zal opstellen als de financiering van de plannen niet deugt of een gevaar is voor de financiële stabiliteit van de Europese landen.
Deze afspraak is de belangrijkste uitkomst van de gesprekken die Schoof gisteren voerde met de fractievoorzitters van PVV, NSC, BBB en VVD. De eerste drie fracties stemden tegen Nederlandse deelname aan het Europese defensieplan, uit vrees dat het financieel uit de hand loopt.
Het leidde gisteren tot crisisoverleg op het ministerie van de premier. Die vond het onwerkbaar dat hij door de regeringspartijen min of meer was teruggefloten en niets meer mocht zeggen over het Europese defensiebeleid.
Na uren praten trokken PVV, NSC en BBB hun verzet in en gingen onder voorwaarden akkoord. Die voorwaarden zijn vooral financieel.
De drie partijen hadden gevraagd om Nederland “niet te laten deelnemen aan ReArm Europe”. Maar dat kan helemaal niet, zegt Schoof. “Nederland zit nu eenmaal in de EU.”
Financiële deugdelijkheid
Volgens de premier is er geen moment geweest en komt er ook geen moment dat Nederland in zijn eentje het plan of een onderdeel van het plan kan tegenhouden. Er geldt geen vetorecht voor het veelomvattende lange-termijn-plan.
Wel kan Nederland aandringen op financiële deugdelijkheid en samen met een meerderheid van andere landen proberen het de gewenste kant op te sturen. Nederland kan zo nodig tegen onderdelen stemmen zegt Schoof, maar de meerderheid telt.
Wat het kabinet en de coalitiepartijen betreft gaan de Europese landen geen langdurige gemeenschappelijke financiering van elkaars begrotingstekorten en schulden aan om hun extra defensie-uitgaven te betalen. Voor deze financiering wordt de term eurobonds gebruikt: langdurige leningen van de Europese landen gezamenlijk die ook gezamenlijk worden afgelost.
Volgens Schoof komen er geen eurobonds, maar gaat het om leningen aan individuele landen die zij zelf moeten terugbetalen. Het is wel zo dat de andere landen garant staan. “Het zijn geen eurobonds. Het raakt Nederland niet”, zei Schoof. “Geen minister van Financiën zal zeggen dat deze leningen eurobonds zijn.”
In totaal wil de Europese Commissie 150 miljard euro lenen voor individuele landen die daarmee hun defensie-uitgaven kunnen versnellen.
Verder wil de Europese Commissie 650 miljard euro vrijspelen door de lidstaten tijdelijk iets minder streng te beoordelen op hun begroting. “Wij willen dat dit maximaal vier jaar kan”, zei Schoof. “En het begrip ‘defensie’ moet niet opgerekt worden zodat het geld aan andere zaken wordt uitgegeven.”
Schoof zegt dat het goed mogelijk is dat Nederland geen van beide financiële mogelijkheden nodig heeft, maar ‘op eigen kracht’ extra defensie-uitgaven kan doen.
Op vragen over de crisisachtige gesprekken met PVV, NSC en BBB zei Schoof dat het “goede constructieve gesprekken” waren. “Het resultaat telt. We moeten de zorgen van de Tweede Kamer serieus nemen. Die gingen over de Europese schuldenlast op lange termijn en de financiële stabiliteit.”
Er volgen nog veel gesprekken tussen de EU-landen en met de Tweede Kamer, kondigde de premier aan. Die gaan over geld maar vooral over het opbouwen van de Europese defensie-industrie, onafhankelijker worden van de Verenigde Staten en gezamenlijk meer wapens en defensiematerieel inkopen.
Schoof: “Laten we niet vergeten waarom we dit allemaal doen. We maken ons zorgen over de Russische agressie en dat gaat over de lange termijn.”