Of je wel of niet kwijtschelding kan krijgen van de aanslag waterschapsbelasting, hangt erg af van waar je woont. Dat meldt de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) na eigen onderzoek.
Nederland telt 21 waterschappen. Die zorgen onder meer voor een goede waterstand, het zuiveren van rioolwater en het controleren en zo nodig versterken van dijken. Daarvoor heffen zij belasting.
Mensen met een smalle beurs kunnen vragen om kwijtschelding. Maar waterschappen hanteren verschillende regels om die verzoeken te toetsen.
Dat raakt met name ouderen die alleen van een AOW-uitkering moeten rondkomen. Zo krijgt iemand in die situatie uit Arnhem wel kwijtschelding van het waterschap Rivierenland, maar iemand die in het gebied Rijn en IJssel woont niet.
Lagere grenzen
Een van de oorzaken van de verschillen is het feit dat sommige waterschappen als grens voor vrijstelling de ‘bijstandsnorm gepensioneerden’ hanteren, die lager is dan de ‘AOW-norm’. “Bij de lage norm kunnen burgers met alleen AOW geen recht hebben op kwijtschelding en zij moeten dan dus de aanslag betalen”, zegt sociaal raadsman Maarten Bockting, die het onderzoek uitvoerde.
Een andere norm waar waterschappen verschillend naar kijken, is die van het vermogen. Lagere overheden, zoals gemeenten en waterschappen, mogen de landelijke norm voor kwijtschelding verhogen met maximaal 2000 euro. Maar dat doen ze niet allemaal.
Het LOSR-onderzoek laat zien dat vijf waterschappen niet volledig gebruik maken van de mogelijkheden om regels voor kwijtschelding te versoepelen. De waterschappen Zuiderzeeland, Rijn en IJssel, Hunze en Aa’s en Hoogheemraadschap van Rijnland hanteren zowel een lagere inkomensgrens als een lage vermogensgrens. Het waterschap Dommel hanteert wel de hogere AOW-norm, maar niet de hogere vermogensgrens.
Belastingbetalers
“Sommige waterschapsbesturen kiezen voor de meest ruime kwijtscheldingsregels om mensen met een krappe portemonnee te ontzien”, staat in een schriftelijke reactie van de Unie van Waterschappen.
“Andere waterschapsbesturen vinden het belangrijker om de kosten voor het waterbeheer over alle belastingbetalers te verdelen. Hoe meer kwijtschelding er verleend wordt, hoe hoger de rekening voor de rest van de belastingbetalers. Want het bedrag dat nodig is voor het waterbeheer moet sowieso opgehaald worden.”
Ophef in 2023 over zzp’ers
In 2023 waren belangenverenigingen voor minima ook ontstemd over het feit dat zzp’ers in armoede bij de helft van de waterschappen gewoon belasting moeten betalen. Werknemers of uitkeringsgerechtigden met een even laag inkomen hoefden dit niet, bleek toen uit cijfers van de Unie van Waterschappen. Ook een deel van de gemeenten sloot arme zzp’ers uit.
Het ging om kwijtschelding van lokale belastingen, bijvoorbeeld voor het zuiveren van rioolwater. Belangenverenigingen voor minima noemden de uitsluiting “vreemd” en “pijnlijk”.