Voor Palestijnen in de Gazastrook blijft er van de wapenstilstand steeds minder over. Israël voert weer bijna dagelijks drone- en luchtaanvallen uit. Hoewel de massale bombardementen zijn gestopt, loopt het aantal doden op. Sinds het begin van de wapenstilstand zijn zeker 150 mensen gedood.
Twee weken geleden sloot Israël de grenzen volledig af, een week geleden werd ook de elektriciteit afgesloten.
Opnieuw is er een groot tekort aan voedsel, medicijnen en schoon drinkwater, terwijl mensen tussen de in puin geschoten steden proberen te overleven. Meer dan een jaar lang kregen Palestijnen veel te weinig hulp. Daar kwam met de wapenstilstand verandering in. Nu staan er weer lange rijen voor een beetje eten.
Israël besloot de grenzen te sluiten om zo druk op Hamas uit te oefenen om meer gijzelaars vrij te krijgen. Volgens het staakt-het-vuren, dat eind januari van kracht werd, zou er niet gevochten worden en moesten er dagelijks honderden vrachtwagens met hulp de grens over komen.
“Zelfs simpele dingen als groente en fruit zijn er niet meer”, zegt een inwoner van Jabalia:
Israël zet hulp in als onderhandelingsmiddel, stelt Artsen zonder Grenzen, en dat komt neer op “een collectieve bestraffing” van Palestijnen. Unicef noemt de situatie “extreem zorgwekkend”, nu honderdduizenden kinderen opnieuw veel te weinig te eten hebben. Honger inzetten als wapen is volgens internationaal recht een oorlogsmisdaad.
Dat was de reden dat het Internationaal Strafhof (ICC) in november een arrestatiebevel uitvaardigde tegen premier Netanyahu en voormalig minister van Defensie Gallant. Ze worden beschuldigd van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het hoogste hof wil ze vervolgen voor het “opzettelijk en bewust” tegenhouden van middelen die noodzakelijk zijn om te overleven.
Tweede fase
De gesprekken tussen delegaties van Israël en Hamas gaan wel door, maar er lijkt weinig schot in de zaak te zitten. Het kantoor van premier Netanyahu meldde gisteren in een verklaring dat Israël bereid is om weer te praten over een voorzetting van het staakt-het-vuren, maar nog steeds met de voorwaarde dat Hamas eerst meer gijzelaars vrijlaat.
Netanyahu besluit de eerste fase te rekken “omdat een deel van zijn kabinet niet naar die tweede fase wil”, zegt Peter Malcontent, historicus aan de Universiteit Utrecht en Israël-kenner. “Er is weerstand binnen zijn eigen Likud-partij, maar ook zijn ultrarechtse coalitiepartners zitten er niet op te wachten. Netanyahu doet er alles aan om aan te blijven.”
In de eerste fase van de wapenstilstand moesten Israëlische gijzelaars vrij komen in ruil voor gevangengenomen Palestijnen. In de tweede fase moeten de resterende gijzelaars vrijkomen en moet Israël zich militair terugtrekken. Daarna moet er een permanent staakt-het-vuren komen, en een plan voor de wederopbouw en een nieuw bestuur in Gaza.
“Israël wil pas praten over een permanent einde van de oorlog als Hamas niet meer aan de macht is in Gaza”, zegt correspondent Nasrah Habiballah:
Vanaf het begin van het fragiele bestand bestond de vrees dat het nooit tot een tweede fase zou komen, laat staan tot een plan van wederopbouw. “Toch is het ook een grote stap om weer te gaan vechten zonder dat de rest van de gijzelaars is vrijgelaten”, denkt Malcontent. “Maar het is onzeker, ook omdat het onduidelijk is wat de Amerikanen willen.”
Wat wil de VS met Gaza
President Trump lijkt intussen vast te houden aan het plan om van Gaza een ‘Riviera van het Midden-Oosten’ te maken. Meer dan de helft van de bevolking zou dan weg moeten uit het Palestijnse gebied, bijvoorbeeld naar Jordanië en Egypte. Critici zeggen dat gedwongen verplaatsing van de inwoners neerkomt op etnische zuivering.
Ook Afrikaanse landen zouden zijn gepolst om Palestijnen op te nemen. De ultrarechtse Israëlische minister Smotrich, die verantwoordelijk is voor de bezette gebieden, zei vorige week dat Israël op zoek blijft naar landen die Palestijnen willen opnemen. Er zou een departement opgericht worden dat dat moet gaan organiseren.