De helft van de omwonenden van chemiebedrijf 3M in het havengebied van Antwerpen heeft te hoge pfas-waarden in het bloed. Dat blijkt uit onderzoek van het Vlaamse ministerie van Volksgezondheid.
De afgelopen twee jaar voerde het ministerie onderzoek uit bij meer dan 8000 bewoners van het Belgische Zwijndrecht, onder de rook van Antwerpen. Bloedmonsters werden afgenomen en deelnemers vulden vragenlijsten in over hun gezondheid en levensstijl.
Een eerder, kleiner onderzoek had al aangetoond dat bewoners verhoogde pfas-waarden in hun bloed hebben, maar nu werd gekeken naar een groter gebied en mogelijke gezondheidsgevolgen.
Borstvoeding
Bij bijna alle deelnemers hebben onderzoekers meetbare hoeveelheden pfas in hun bloed kunnen vaststellen. Pfos en pfoa, stoffen van de pfas-familie, kwamen het vaakst voor. Bij ouderen, mannen en mensen die al langer binnen het gebied rondom de fabriek wonen, werden hogere pfas-waarden gemeten.
Bij deelnemers die eieren uit het gebied aten en gebruikmaken van het grondwater werd een hogere concentratie van de chemische stoffen aangetroffen. Ook borstvoeding speelde een rol bij hogere waardes. Kinderen van moeders met meer pfas in hun bloed hadden zelf ook een hogere concentratie. Volgens het onderzoek zou dat kunnen komen door borstvoeding.
Opvallend is dat de waardes van pfos, een stof die behoort tot de pfas-familie, bij omwonenden was gedaald. Volgens het ministerie is dat onder andere het gevolg van voorzorgsmaatregelen, het feit dat de fabriek is gestopt met pfas-productie en natuurlijk verloop.
Kritiek van omwonenden
De Vlaamse omroep VRT meldt dat sommige omwonenden kritiek hebben geuit op de resultaten van het onderzoek. Ze vertrouwen de uitkomsten niet. De verschillen in pfos-waardes bij beide onderzoeken zouden te groot zijn.
Bij het huidige onderzoek werd er alleen gekeken naar de meetbare waardes van zogenoemde lineaire pfas, een molecuulstructuur, maar niet naar vertakte pfas. Hiervoor is gekozen omdat vertakte pfas een grote foutmarge heeft, zegt het ministerie van Volksgezondheid.
Geen eieren en grondwater
Hoewel veel deelnemers te veel pfas in hun bloed hebben, is het onduidelijk wat de gezondheidsrisico’s voor bewoners van Zwijndrecht zijn. Sommige deelnemers met hoge concentraties meldden vaker schildklier- en leverproblemen, terwijl anderen juist minder last hadden van klachten zoals infecties, astma en nierproblemen.
Het ministerie wil nu vervolgonderzoek doen, waarbij medische dossiers van huisartsen in de regio worden vergeleken. Ze raden omwonenden aan hun blootstelling aan pfas te blijven beperken door geen eieren uit de regio te eten en geen grondwater te gebruiken.