Nederland en Europa moeten minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten, zei De Nederlandsche Bank (DNB) bij de presentatie van de jaarcijfers.
Als voorbeeld noemt DNB de betalingen aan de kassa. “Die worden in hoge mate verzorgd door niet-Europese bedrijven”, stelde DNB, daarbij verwijzend naar Visa en MasterCard die al decennia de techniek achter pinbetalingen verzorgen.
Het is inmiddels niet ondenkbaar dat president Donald Trump deze bedrijven inzet om druk op Europa uit te oefenen: “Het beleid van buitenlandse regeringen kan resulteren in controle over hoe en aan wie we betalen. Dat is onwenselijk”, aldus DNB.
Europese alternatieven
DNB pleit al langer voor Europese alternatieven. Zo werkt De Europese Centrale Bank in opdracht van de Europese Commissie aan de ontwikkeling van een digitale euro. Met deze digitale variant van de gewone euro zou altijd betaald moeten kunnen worden, ook als het internet plat ligt.
Ook ondersteunt DNB de Europese uitrol van het Nederlandse betaalsysteem iDeal. “We moeten een betaalmiddel krijgen dat onafhankelijk is van niet-Europese partijen. En dat een goede terugval kan bieden in crisissituaties”, zei directielid Olaf Slijpen.
DNB-president Knot sloot zich daarbij aan. “Dit voelt niet langer als tijdperk van verandering, maar als verandering van tijdperk”, zo citeerde hij paus Franciscus.
Trump zette het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de Fed, vannacht op social media onder druk om de rente te verlagen. Knot zei dat hij “met enige zorg volgt wat er aan andere kant van de oceaan gebeurt. Ik weet dat dit mijn collega’s bij de Fed bezighoudt.”
Knot houdt zich vast aan de Amerikaanse wet, die de Fed beschermt tegen politieke inmenging, net zoals dat in Europa en Nederland met de ECB en DNB gebeurt. “Er is vrijheid van meningsuiting, ook in VS. Dus laten we niet overreageren”, zei hij over de opmerkingen van Trump. “Maar als dit in Europa gebeurt, dan zou ik er ook ongelukkig mee zijn.”
Goud in New York
Ondertussen ligt nog ongeveer een derde van de Nederlandse goudvoorraad in New York in de kluis van de Fed. In 2014 haalde Nederland al eens een deel terug. Knot verwacht niet dat de goudvoorraad ingezet kan worden bij een verder verslechterende relatie met de VS, bijvoorbeeld door het als drukmiddel te gijzelen.
“De Federal Reserve van New York is net als de Fed in hoge mate onafhankelijk. Daar ligt ons goud”, benadrukt Knot. “Wij hebben sluitende contracten met de Fed van New York. Dus nee, daar maak ik mij op dit moment geen zorgen over.”
Wel wil DNB het beleid ten aanzien van de eigen beleggingen aanpassen. De centrale bank denkt erover om een deel te gaan investeren in defensie en bedrijven die in cyberveiligheid doen.
Hoeveel goud heeft Nederland en de wereld? Ontdek het in onderstaande slider:
DNB dook vorig jaar voor het tweede jaar op rij diep in de rode cijfers. Het verlies van bijna 3,2 miljard euro is wel zo’n 300 miljoen euro kleiner dan in 2023. DNB verwacht dat de verliezen de komende jaren minder groot zullen zijn. Pas vanaf 2028 denkt DNB weer winst te zullen maken.
DNB benadrukt dat het verlies “geen belemmering vormt” voor de dagelijkse werkzaamheden bij de centrale bank. De centrale bank kan niet snel in problemen komen zoals reguliere banken. Wel moet DNB voor de geloofwaardigheid als toezichthouder op termijn weer normale winst maken. Dit moet ook voorkomen dat de centrale bank afhankelijk wordt van bijvoorbeeld een kabinet om financiële gaten te dichten.
Het verlies bij DNB komt door het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Om de hoge inflatie te bestrijden besloot de ECB in 2023 de economie af te remmen door razendsnel de rente te verhogen naar een recordstand van 4 procent. Een hoge rente maakt geld lenen duurder.
Keerzijde is dat centrale banken in de eurozone een hoge rente moeten uitkeren op het geld en bufferkapitaal dat reguliere banken elke nacht bij hen verplicht parkeren. Ook heeft DNB nog veel obligaties die het opkocht tijdens de eurocrisis op de balans staan.