Grönlandlı ve Danimarkalı yetkililer, ABD heyetinin ‘haber vermeden’ adaya düzenlediği ziyareti tepkiyle karşıladı.
Grönland Başbakanı Mute Egede, ABD’nin adaya heyet göndermesini “siyasi işlere müdahale” olarak nitelendirerek Washington’u sert bir dille eleştirdi. Grönland’ın önde gelen gazetelerinden Sermitsiaq’a konuşan Egede, “Bu ziyaretin tek amacı güç gösterisi yapmaktır ve verilen mesajın yanlış anlaşılmaması gerekir” dedi. Egede ayrıca, Washington’a daha önce iletilen mesajda, “Yeni bir Grönland hükümeti kurulana kadar herhangi bir konuda görüşme yapılmayacağı”nın net bir şekilde bildirildiğini söyledi. Facebook hesabından da açıklama yapan Egede, “Bağımsızlığımız ve demokrasimiz, dış müdahale olmaksızın saygı görmeli” dedi. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Enerji Bakanı Chris Wright’ın da yer aldığı heyete, Başkan Yardımcısı James David Vance’in eşi Usha Vance başkanlık ediyor. Beraberindeki heyetle perşembe günü Grönland’a gitmesi beklenen Vance, cumartesi günü sona erecek ziyaret çerçevesinde buradaki tarihi yerleri gezecek ve Grönland hakkında yetkililerden bilgi alacak. Vance’nin ofisinden yapılan açıklamaya göre Usha Vance ziyaretinde, ulusal kızaklı köpek yarışına katılacak. ABD heyetinin ziyaretinin “sadece özel bir gezi” olarak değerlendirilemeyeceğini söyleyen Egede ise, “(Waltz), Trump’ın en güvendiği danışmanıdır ve onun Grönland’da bulunması bile Amerikalıların Trump’ın misyonuna olan inancını güçlendirecek, bu ziyaret sonrasında baskı daha da artacaktır” ifadelerini kullandı. Egede, 11 Mart’ta yapılan genel seçimler sonrası geçici hükümetin başında bulunuyor.
“UYGUNSUZ BİR İŞTAH”
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen de, ziyareti sert bir şekilde eleştirerek TV2 kanalına yaptığı açıklamada, “Bu, Amerikalılar arasında uygunsuz bir iştahın olduğunu gösteriyor. ABD heyetinin ziyareti gündeme gelirken Grönland’da yeni bir seçim yapıldı ve henüz bir hükümet kurulmadı” ifadelerini kullandı. ABD, Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz’ın bu hafta eşi Usha Vance ve oğluyla birlikte Grönland’ı ziyaret edeceğini açıkladı. Usha Vance’in, ziyaret kapsamında oğluyla birlikte bir köpekli kızak yarışını izlemesi planlanıyordu. Grönland medyasında çıkan haberlere göre, heyette ayrıca eski bir madencilik yöneticisi olan ABD Enerji Bakanı Chris Wright da yer alıyor. Öte yandan, adadaki Nuuk Havalimanı’nda ABD’ye ait iki Hercules uçağının görüntülendiği ve bunların, geniş Arktik adasına güvenlik ön hazırlıkları için gönderilen bir ekip olduğu bildirildi.
“DAVET EDİLMEDİLER, GELECEKLERİNİ DUYURDULAR”
Danimarka Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü’nden Ulrik Pram Gad, ABD’nin bu adımını “agresif bir hamle” olarak nitelendirerek şunları söyledi: “Grönlandlılar tarafından davet edilmediler. Danimarkalılar tarafından davet edilmediler. Sadece geleceklerini duyurdular.” Grönland’da şu anda seçim sonrası yeni bir koalisyon hükümeti kurma çalışmaları sürüyor. Seçimi kazanan merkez sağ Demokratlar Partisi’nin lideri Jens-Frederik Nielsen, büyük ihtimalle ülkenin yeni başbakanı olacak. Nielsen de daha önce Trump’ın Grönland’ı satın alma hedeflerini “uygunsuz” olarak nitelendirmişti ve hükümeti kurma çalışmaları kapsamında hiçbir baskıyı kabul etmeyeceklerini söyledi. Pram Gad, Grönland’da resmi bir yetkilinin bulunmadığı bir dönemde yapılan ziyaretin, ABD’nin “Burada kimse kontrolü sağlamış değil, bizim devreye girmemiz gerekiyor” mesajı vermesine yol açabileceğini belirtti. Gad ayrıca, Usha Vance’in ziyaretinin ise bir tür “sahte” dostane yaklaşımın parçası olduğunu, ancak Chris Wright’ın heyette yer almasının “Biz buradaki kaynakların peşindeyiz” mesajını açıkça verdiğini ifade etti.
TRUMP’IN GRÖNLAND PLANI
Ocak ayında yeniden göreve başlayan ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin Grönland’ı ulusal güvenlik gerekçesiyle topraklarına katmak istediğini ve bu hedefini gerçekleştirmek için askeri güç kullanmayı da dışlamadığını defalarca dile getirdi. Grönland ve Danimarka ise, Trump’ın bu taleplerini defalarca geri çevirerek Grönland’ın geleceğine yalnızca Grönland halkının karar verebileceğini vurguluyor.
GRÖNLAND NEDEN KRİTİK?
Grönland, büyük ölçüde keşfedilmemiş olan geniş maden ve petrol rezervlerine sahip. Nadir toprak elementleri açısından oldukça zengin olan bölge, yeşil enerji dönüşümü için kritik mineraller barındırıyor. Ayrıca, Grönland’ın Kuzey Amerika ve Avrupa arasında stratejik bir konumda bulunması, ABD, Çin ve Rusya’nın bölgeye olan ilgisini artırıyor. İklim değişikliğiyle birlikte buzulların erimesi, bölgede yeni deniz ticaret yollarının açılmasına neden oluyor ve bu da küresel güçlerin Grönland’a yönelik ilgisini daha da artırıyor. Kamuoyu yoklamalarına göre, 57 bin nüfuslu Grönland halkının büyük çoğunluğu Danimarka’dan bağımsızlığı destekliyor. Ancak, Washington’a bağlanmaya ise karşı çıkıyorlar.