Ten minste vier gemeenten vragen inwoners om mee te denken over waar zij op moeten bezuinigen. Vanaf 2026 krijgen gemeenten minder geld van het Rijk, waardoor het lastiger wordt om sluitende begrotingen te maken. Veel gemeenten komen in grote financiële problemen. Vanmiddag debatteert de Tweede Kamer over wat de gemeenten al het ‘ravijnjaar’ noemen.
Mark Marshall is wethouder Financiën in de gemeente Gooise Meren. Dat is met Wijk Bij Duurstede, Voorne aan Zee en Oude IJsselstreek een van de ten minste vier gemeenten die met een vragenlijst over de bezuinigingen naar de inwoners stappen. “Dat doen we om enerzijds een idee te krijgen waar inwoners en ondernemers op willen bezuinigen, en anderzijds om bewustzijn over het ravijnjaar te creëren.”
Voor de gemeente Gooise Meren voert onderzoeksbureau Populytics de raadpleging uit. Shannon Spruit is daar de oprichter van. “Naast Gooise Meren werken we met nog een andere gemeente, ook hebben we contact met nog eens vier andere geïnteresseerde gemeenten.”
Handreiking
Wat wethouder Marshall betreft moet het kabinet iets doen om gemeenten tegemoet te komen. “We gaan echt merken dat we minder geld krijgen. Het gaat bij ons om zo’n 4,5 tot 5 miljoen euro. Dat betekent dat we stevige keuzes moeten maken”, legt hij uit. “Het is belangrijk dat het Rijk dit jaar nog gewoon stort wat we nodig hebben en daarna op zoek gaat naar een structurele oplossing.”
Marshall staat niet alleen in die oproep. Sharon Dijksma, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), liet vorige week al weten de samenwerking met het kabinet op belangrijke thema’s te stoppen als zo’n handreiking er niet komt.
De vereniging zou in zo’n geval zijn handtekening onder bijvoorbeeld het woon- en zorgakkoord weghalen. Ook overweegt de VNG een stap naar de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland.
Maat is vol
“De VNG voert al twee jaar gesprekken met het Rijk om te blijven benadrukken dat er een oplossing moet komen voor het ravijnjaar. De maat is echt vol”, zegt Marshall daarover. Vandaag is hij, samen met veel andere wethouders en burgemeesters, als protest bij het debat in de Tweede Kamer aanwezig.
Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken zei eerder over de zorgen van gemeenten: “Wees gerust dat wij die hebben gehoord en dat we er voldoende van doordrongen zijn. We zullen het goed wegen bij de voorjaarsnota.”
In de vragenlijst die de gemeente Gooise Meren de inwoners heeft voorgelegd, kunnen degenen die hem invullen zelf aangeven waar zij de bezuinigingen het best vinden passen.
De vragen zijn ingedeeld op thema, zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om minder geld naar onderwijs, cultuur of sport te laten gaan. In het scherm is dan met een soort metertje te zien wanneer de keuzes van de inwoner voldoende bezuinigingen opleveren. Bij alle categorieën staat bovendien wat de keuze concreet zou kunnen betekenen.
Bij “Steun voor kwetsbare inwoners” is een concrete bezuinigingsmogelijkheid: “Er is minder geld voor bijvoorbeeld samenkomst in buurthuizen, maatjes/coaches of steun voor dementerende en eenzame mensen.”
‘Nog meer in een isolement’
Marjan Ockeloen is directeur bij de Stichting Maatjesproject Gooi & Vechtstreek. “Wij ondersteunen eenzame en kwetsbare mensen in groepsverband en één-op-één. We doen dan bijvoorbeeld spelletjes samen, of gaan wandelen of fietsen. Maar we helpen ook bij het invullen van formulieren.
Volgens haar zou het een groot verschil maken als de raadpleging zou leiden tot bezuinigingen op deze steun. “Wij zijn financieel afhankelijk van de gemeente. Het zou dus een behoorlijke consequentie hebben”, legt ze uit. “Onze kwetsbare doelgroep kan zich niet gemakkelijk handhaven in de samenleving. Als wij ons werk niet meer goed kunnen doen komen zij nog meer in een isolement.”
De gemeente Gooise Meren laat weten de input vanuit bewoners mee te nemen in het debat. Uiteindelijk bepaalt de gemeenteraad waarop bezuinigd wordt.