Jongeren die geronseld worden voor criminele activiteiten moeten beter worden beschermd. De wet moet worden aangepast, zodat deze jongeren niet gestraft worden voor dingen die onder dwang hebben gedaan. Dat bepleit het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel (CKM).
Het CKM hoopt dat jongeren dan sneller zullen verklaren over wie hun opdrachtgevers en dus de ronselaars zijn. De organisatie ziet nu vaak dat jongeren die zijn gepakt hun mond houden bij de politie, zegt het CKM tegen NOS Stories.
Het jongerenkanaal van de NOS sprak onder andere met een ronselaar en een expert over het probleem:
Hoeveel jongeren jaarlijks worden geronseld door criminelen, is onduidelijk. “Maar het komt vaker voor dan de officiële registraties laten zien”, zegt Shamir Ceuleers van het CKM.
De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen onderschrijft dat: “Wat we in de cijfers zien is het topje van de ijsberg”, zegt Conny Rijken. Volgens haar zijn er schattingen waaruit blijkt dat er landelijk per jaar 5000 mensen van alle leeftijden slachtoffer worden van ronselaars. In de officiële registraties is dat jaarlijks ongeveer 800 per jaar. Eenzelfde vertekening doet zich voor bij jongeren.
Bewustwording
Een week geleden waarschuwde de Europese politiedienst Europol ook al voor de kwetsbaarheid van jongeren. Zij zouden steeds vaker “het vuile werk” voor criminele organisaties opknappen. De jongeren lopen het risico en vangen vaak de klappen op, zodat mensen hoger in de organisatie buiten schot blijven.
Ook andere organisaties die zich inzetten tegen mensenhandel en uitbuiting zeggen tegen NOS Stories dat de aanpak anders moet. Het gaat daarbij onder meer om extra bewustwording, zodat bijvoorbeeld docenten eerder signaleren dat iemand geronseld wordt.
‘Geronselde jongeren slachtoffer’
Als ze gepakt worden, houden geronselde jongeren vaak hun mond bij de politie. En daar zit volgens Ceuleers van het CKM het probleem, want de politie komt er daardoor niet achter wie de ronselaars en dus de opdrachtgever zijn.
“Snitchen (verraden – red.) is echt een ding. Dan lopen jijzelf of je naasten gevaar. En als je dan ook nog als dader wordt behandeld, dan zal je nooit gaan praten”, zegt Ceuleers.
Hij wil daarom dat de wet wordt aangepast, zodat geronselde jongeren gezien worden als slachtoffer en zij niet vervolgd worden voor de daden die ze onder dwang hebben gepleegd. Alleen onder die voorwaarde, denkt het CKM, zullen slachtoffers gaan praten.
NOS Stories kwam in contact met meerdere jongeren die ervaring hebben met de problematiek. Zij zeggen dat het ronselen gebeurt via sociale media, maar ook fysiek bij school of bij een hangplek. De jongeren zeggen dat het gaat om het wegbrengen of doorverkopen van drugs, op de uitkijk staan of iets stelen.
‘Ik regel kneuzen’
NOS Stories sprak ook met ‘Jamal’ – zijn echte naam is bekend bij de redactie – die jongeren ronselt om criminele klussen te doen. Het gaat onder meer om het beroven van mensen, met wie wordt afgesproken via Marktplaats.
“Het zijn kneuzen die makkelijk te beïnvloeden zijn”, vertelt hij over zijn slachtoffers. “Meestal zijn het jongens die op andere jongens willen lijken. Ik vraag via mijn tussenpersoon om mensen te zoeken die dingen willen doen. Of ik voeg jongens via Snapchat toe.”
En als ze ja tegen de klus hebben gezegd? “Dan wordt duidelijk gemaakt dat ze niet moeten snitchen”, vertelt hij. “Als ze dat wel doen, dan krijgen ze problemen. Dan worden ze geslagen als ze vrijkomen, ze krijgen een boete of er gebeuren dingen voor hun huis.”
Zwart-witsituatie
Minister Van Weel van Veiligheid en Justitie ziet het niet zitten om de wet aan te passen. Volgens hem zijn er in de huidige wet voldoende mogelijkheden om slachtoffers van ronselaars bescherming te bieden. Ook is niet altijd te zeggen of iemand slachtoffer of dader is: “De praktijk wijst uit dat er niet altijd sprake is van een zwart-witsituatie”.
De Tweede Kamer praat naar verwachting over twee weken over dit onderwerp. Het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel hoopt dat een Kamermeerderheid er wel voor voelt om de wet aan te passen.