Zelfs met het blote oog was het goed te zien: om 12.10 uur vanmiddag was een kwart van de oppervlakte van de zon bedekt. De maan nam eventjes een flinke hap uit de zon. Nederland beleefde voor het eerst sinds oktober 2022 weer een gedeeltelijke zonsverduistering en dat is veel mensen niet ontgaan.
“Het was zo leuk om het enthousiasme van mensen te zien, toen ze merkten dat er écht een hapje uit de zon werd genomen”, zegt een van de vrijwilligers van Stichting Vesta Sterrenwacht in Oostzaan. Al ver voordat de eclips begon, stonden de eerste bezoekers voor de deur, “We hebben hier de hele tuin vol staan. Overal mensen die door telescopen kijken. Door verrekijkers. Het is echt bijzonder om dat samen mee te maken.”
Er was wat meer bewolking dan voorspeld. Toch was in grote delen van Nederland, zeker met een speciale eclipsbril, goed te zien hoe de maan precies tussen de aarde en de zon in schoof. De maan nam in eerste instantie een hap uit de rechterkant van de zon. Rond 12.00 uur bevond die hap zich aan de bovenkant, en tegen het einde van de eclips ‘verdween’ de maan weer via de linkerkant van de zon.
Kijk hier in anderhalve minuut een versnelde opname van de verduistering terug:
Ook bij de volkssterrenwacht in het Gelderse Bussloo was het druk.
“Sinds 1999 ben ik helemaal verkocht”, vertelt een bezoekster bij Omroep Gelderland. “Toen heb ik de totale zonsverduistering gezien. Hier ben ik nu met mijn kleinkinderen, als voorbereiding op de zonsverduistering volgend jaar in Spanje. Daar ga ik met ze naartoe.”
Sterrewacht anno 1633
In de Sterrewacht in Leiden, opgericht in 1633 en daarmee “het oudste nog operationele universitaire observatorium ter wereld”, was de sfeer minstens even goed als in Oostzaan en Bussloo. Een aantal studenten Sterrenkunde kreeg daar uitleg van gepensioneerd natuurkundige Martien Jacobs (81).
“Er gebeurt nu zo veel in de sterrenkunde – met allerlei mogelijkheden die er vroeger niet waren”, legt Jacobs uit bij Omroep West. Hij doelt vooral op de steeds nauwkeurigere metingen van de afstanden van de sterren tot elkaar en de aarde.
Vandaag bedient natuurkundige Jacobs de heliostaat (zonnetelescoop), een apparaat dat met een spiegel boven op de sterrenwacht de zon reflecteert op de muur waardoor je zonder bril naar de gedeeltelijk verduisterde zon kunt kijken.
Astronaut
“Het is de eerste keer dat ik een partiële zonsverduistering zie en dat maakt het heel bijzonder. Ook omdat er zo veel wiskundige principes achter zitten, die nu echt zichtbaar worden”, zegt student Dave Kroos.
“Dit is een jongensdroom. Ik wilde altijd astronaut worden vroeger. En ik ben nu niet in de ruimte, maar zo voelt het wel”, zegt medestudent Melvin Alken. “Als je zo’n bril op doet wordt alles zwart. Het enige wat je ziet is de zon en nu zit er dan nog wat voor. Ik vind het zelf supercool.”
Iedereen met een paar zonnepanelen op het dak kon zien dat de opbrengst terugliep. Maar voor stroombeheerder Tennet betekende de zonsverduistering een ‘stresstest’. Als miljoenen panelen in een keer minder stroom leveren, moet je dat kunnen opvangen. Vraag én aanbod van stroom moeten altijd in balans zijn. In het uiterste geval, kondigde Tennet aan, zou zelfs even gas bijgestookt moeten worden. Het is nog onbekend of dat is gebeurd.
De gedeeltelijke zonsverduistering van vandaag was de eerste die in Nederland zichtbaar was sinds 25 oktober 2022. Maar voor de volgende eclips hoeven we niet opnieuw 2,5 jaar te wachten. Op 12 augustus volgend jaar is de volgende gedeeltelijke zonsverduistering al. Op 2 augustus 2027 is er weer een.