Betrokken organisaties en functionarissen reageren fel op de weigering van asielminister Faber om lintjes toe te kennen aan vijf voormalig COA-vrijwilligers. Volgens hen is er binnen het lintjessysteem geen ruimte voor politieke opvattingen.
Gisteren liet de minister weten dat ze niet van plan is de voordrachten te bekrachtigen met haar handtekening, zoals gebruikelijk is. “Hun werk staat haaks op mijn beleid”, gaf ze op als reden. Kamerleden, het COA en drie coalitiepartijen reageerden eerder al ontstemd op haar acties. PVV-leider Wilders steunt haar wel.
Het systeem is er juist op ingericht om het toekennen van koninklijke onderscheidingen vrij te houden van politieke overwegingen, zeggen de commissarissen van de Koning in een gezamenlijke verklaring. “Koninklijke onderscheidingen zijn geen politiek instrument”, zeggen ze. “Het niet ondertekenen van dergelijke voordrachten op basis van persoonlijke beleidsopvattingen kan de objectiviteit van het systeem ondermijnen en leidt tot ongewenste politisering.”
‘Apolitiek karakter’
Tussen de aanvraag en de uitreiking van een lintje zit een proces van maanden. De voordrachten, met bewijzen en getuigenissen, worden uitgebreid doorgelicht. Via de gemeente en de commissaris van de Koning komt een voordracht bij het Kapittel voor de Civiele Orden, dat het uiteindelijke besluit neemt over wel of geen toekenning van een lintje. Helemaal aan het eind van de rit zet de meest betrokken minister een handtekening onder de voordracht om het officieel te maken.
De werkwijze waarborgt volgens de commissarissen van de Koning “de integriteit en het apolitieke karakter” van het lintjessysteem.” Het Kapittel kan uiteraard redenen hebben om een onderscheiding niet toe te kennen, maar daar worden nooit uitspraken over gedaan.
‘Geschoffeerd’
Volgens onder anderen burgemeester Fröhlich van de gemeente Vijfheerenlanden is het nog nooit gebeurd dat een minister een voordracht weigert te ondertekenen “omdat de aard van de werkzaamheden haar niet aanstaat”.
Het geeft volgens hem twee signalen af. “Ten eerste sla je de burgemeesters, commissarissen van de Koning en het Kapittel helemaal over, die al het voorwerk hebben gedaan. En ten tweede, veel belangrijker nog, worden hiermee de inwoners zelf en de mensen om hen heen behoorlijk geschoffeerd.”
Zijn collega in Alphen aan den Rijn Peter Rehwinkel noemt in het AD de acties van de minister stuitend en volstrekt ongepast. “Ik denk dat er geen Nederlander is die dit begrijpt en dit steunt”, zegt hij tegen de NOS.
Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters heeft de minister eerder vandaag opgeroepen om de voordrachten alsnog te ondertekenen.
Ministerraad beslist
Op de website van de Rijksoverheid is te lezen dat het advies van het Kapittel voor de Civiele Orden “zwaar weegt” en dat een minister met gerichte argumenten moet komen als zij daarvan wil afwijken. “Komen de minister en het Kapittel er uiteindelijk samen niet uit, dan zal de ministerraad over het voorstel beslissen. Die beslissing is bindend.”
Burgemeester Fröhlich: “Ik weet zeker dat hier een oplossing voor wordt verzonnen. Het is een belangrijk signaal dat eigenlijk iedereen zegt ‘dit kun je niet maken’.”