Verlaag de btw op reparaties en schrap die helemaal op tweedehandsspullen. Dat staat in een oproep van Bol.com, Zeeman en acht andere bedrijven in een brief aan het kabinet.
De maatregelen moeten helpen om de samenleving circulair te maken. Circulair is een economie zonder afval, waarin alle grondstoffen uit herbruikbare spullen en materialen komen, zegt het RIVM.
Het doel van de overheid is ambitieus: in 2030 moet de helft van de economie circulair zijn, twintig jaar later helemaal. Het Planbureau voor de Leefomgeving is sceptisch en waarschuwde recent dat de doelen voor 2030 niet haalbaar lijken te zijn.
Kan het schrappen of verlagen van de btw helpen om de circulaire economie een impuls te geven?
Onderzoek andere landen
In veel landen heeft dat wel gewerkt. Dat zegt Devrim Yazan, onderzoeker duurzame toeleveringsketens en circulaire economie aan de Universiteit in Twente. Hij verwijst onder meer naar onderzoek naar btw-verlagingen op gerecyclede materialen in China, Canada en de VS.
“De btw verlagen of schrappen heeft een sterke signaalwaarde voor consumenten. Zij ervaren zo’n maatregel als een directe beloning van de overheid. Dat leidt ertoe dat burgers positiever staan tegenover circulaire producten. Zo groeit de vraag en vervolgens het aanbod”, zegt Yazan.
Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal beaamt dit. “Een btw-verlaging zou er zeker voor kunnen zorgen dat er meer vraag komt naar circulaire producten en diensten. Dat zie je ook terug in andere landen”, zegt woordvoerder Sandra Koopmans.
Omdat Milieu Centraal geen beleidsadviezen geeft, wil de organisatie niet zeggen of een btw-verlaging op circulaire producten en diensten goed of slecht is voor het milieu (wat het doel is van de circulaire economie).
Wel beaamt Milieu Centraal dat als circulaire producten aantrekkelijk geprijsd zijn mensen afzien van splinternieuwe spullen. En dat is de meest efficiënte manier om de circulaire economie te laten groeien, zegt Milieu Centraal.
Fast fashion-verbod
Deskundigen onderstrepen dat alleen aanpassing van de btw niet genoeg is om Nederland circulair te maken. Dit wordt ook onderkend door de bedrijven in hun brief aan de Tweede Kamer. Daarom komen ze met meer suggesties. Zo stellen ze onder meer een verbod voor op heel goedkope kleding van slechte kwaliteit en strengere sorteerregels bij het vuilnis.
Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is het lastig voor bedrijven om een lening te krijgen voor het ontwikkelen en maken van producten die circulair zijn. Dat komt doordat dit soort producten relatief onbekend zijn. Daardoor blijft het aanbod achter.
“In de hele toeleveringsketen moeten we meer doen, ook de bedrijven zelf”, zegt onderzoeker Yazan van de Universiteit in Twente. Een circulaire economie betekent dat je helemaal geen olie, mineralen en andere grondstoffen meer uit de grond haalt om de maatschappij te laten draaien.
Essentiële grondstoffen
Nederland kent schaarste wat betreft essentiële grondstoffen. Dat zijn nikkel, koper, kobalt en 31 andere stoffen die volgens de Europese Commissie extra belangrijk zijn om de Europese industrie draaiend en veerkrachtig te houden.
“Nederland is heel afhankelijk van de import van dit soort grondstoffen”, zegt Yazan. Daarom is het economisch extra interessant om in te zetten op circulariteit.” Het zou volgens hem de Nederlandse economie veel sterker en onafhankelijker kunnen maken.