De Amerikaanse immigratiedienst heeft voor het eerst toegeven dat er een fout is gemaakt bij de overdracht van migranten naar een terrorismegevangenis in El Salvador. In een rechtszaak erkent de dienst dat een asielzoeker niet had mogen worden uitgezet. Weliswaar zou er niets meer aan gedaan kunnen worden, omdat de Amerikaanse rechter niets te zeggen heeft over justitie in El Salvador.
De overplaatsing van migranten naar de beruchte megagevangenis CECOT is een van de speerpunten van Trumps migratiebeleid. Vorige maand werden ruim 200 personen met massadeportatievluchten overgebracht. Bondgenoot president Bukele van het Midden-Amerikaanse land deelde trots een strak geregisseerde video over hun aankomst op zijn X-account, met slowmotionbeelden, droneshots en achtergrondmuziek.
Critici spreken van mensenrechtenschendingen. De regering-Trump zou op basis van twijfelachtig bewijs onschuldigen uitzetten, rechten van migranten schenden en overhaast mensen de VS uit werken. Het Hooggerechtshof moet zich bovendien nog uitspreken over de vraag of de oorlogswet uit 1798 waarop Trump zich beroept, in deze gevallen wel geldt.
Bekijk hier de propagandabeelden die van de overdracht werden gemaakt:
Hoewel het Witte Huis kritiek tot nu toe verwerpt en zegt het land veiliger te maken door gevaarlijke bendeleden uit te zetten, beaamt immigratiedienst ICE dat de uitzetting van Kilmar Armando Abrego Garcia is misgegaan. “Bij deze uitzetting is een fout gemaakt”, valt te lezen in een feitenrelaas van ICE in de rechtszaak.
Als 16-jarige was Abrego Garcia in 2011 vanuit El Salvador naar de VS gevlucht uit vrees voor bendegeweld. Hij trouwde er met een Amerikaanse, kreeg een kind en kwam er volgens zijn advocaat nooit in aanraking met justitie, tot in 2019 een informant van de politie zei dat hij lid was van de bende MS-13. Ander bewijs dan die verklaring wordt in de rechtbankstukken niet genoemd.
Administratieve fout
Abrego Garcia diende daarna succesvol een asielverzoek in, uit angst dat hij bij uitzetting naar zijn geboorteland slachtoffer zou worden van MS-13. Die status had hem moeten beschermen tegen uitzetting, erkent ook ICE. Door een administratieve fout belandde hij toch op een deportatievlucht: zijn status werd per ongeluk weggelaten op interne documenten.
“Aanvankelijk stond Abrego Garcia niet op de passagierslijst om uitgezet te worden naar El Salvador. Hij stond op de reservelijst”, omschrijft ICE wat er fout ging. “Toen anderen om verschillende redenen afvielen, schoof hij door. Maar op de passagierslijst stond niet vermeld dat Abrego Garcia niet mocht worden uitgezet.” Er is volgens ICE te goeder trouw gehandeld.
Toch vraagt ICE de rechter niet te bevelen Abrego Garcia terug te halen. Volgens advocaten valt hij in El Salvador niet meer onder Amerikaanse verantwoordelijkheid. Ook zou het nationale veiligheidsbelang zwaarder wegen dan het leed van dit gezin.
Acht strafpunten
Mensenrechtenexperts betogen dat het geval niet op zichzelf staat. Zo was er al kritiek dat de regering-Trump nauwelijks onderbouwt wat de uitgezette migranten precies hebben misdaan. Burgerrechtenorganisatie ACLU noemt de Alien Enemy Validation Guide die ICE zou gebruiken problematisch.
Wie op die checklist meer dan acht strafpunten krijgt, zou in aanmerking komen voor uitzetting als bendelid. Een veroordeling of bekentenis levert meteen tien punten op, maar er zijn ook punten voor verdachte tatoeages (4), berichten op sociale media (2) en getuigenissen van anderen (3).
Meerdere migranten zeggen dat onschuldige tatoeages de doorslag hebben gegeven bij uitzetting. Zo zou er bij de 36-jarige Jerce Reyes Barrios sprake zijn van een bendetattoo, maar zegt zijn advocaat dat zijn tatoeage van een kroon verwijst naar het logo van zijn favoriete voetbalclub Real Madrid. Een verdacht handgebaar dat ICE verder noemt, maakte Barrios tien jaar geleden op Facebook.
Volgens zijn advocaat heeft Barrios keurig de asielprocedure doorlopen, inclusief een wachttijd van vier maanden in Mexico. Hij werd opgepakt toen hij langskwam bij een immigratieafspraak. Zijn familie ontdekte dat hij was uitgezet toen ze hem op foto’s in El Salvador zagen. “Als dit allemaal criminelen en bendeleden zijn, waarom maken ze het bewijs dan niet openbaar?”, vraagt zijn advocaat zich af.
Maar de regering-Trump verwerpt de kritiek. Gevraagd of de eerlijke rechtsgang niet wordt geschonden, kaatst immigratiechef Tom Homan de bal terug. “En al die jonge vrouwen dan die zijn vermoord en verkracht door bendeleden? Waar was hun eerlijke rechtsgang?”
‘Terreurbestrijding’
ICE houdt vol dat tatoeages alleen niet doorslaggevend zijn. Het Witte Huis wil niet toelichten welk bewijs er nog meer is, omdat de bendes tegenwoordig als terroristische organisatie gelden. “We kunnen geen operationele informatie over de bestrijding van terrorisme geven”, redeneerde woordvoerder Leavitt. “Maar er is overduidelijk bewijs.”
Duidelijk is wel dat het Witte Huis gewoon doorgaat met het overplaatsen van migranten: zondagavond zijn opnieuw zeventien gevangenen naar El Salvador gevlogen. Volgens president Bukele ging het opnieuw om “bewezen moordenaars en spraakmakende daders, onder wie zes kinderverkrachters”.
President Trump dankte hem opnieuw voor zijn hulp. Beide leiders gaven ook nu niet meer details.