“Kort en bondig”, “overzichtelijk” en “zonder poppenkast”. Zo typeren gebruikers van NOS Teletekst het medium dat vandaag precies 45 jaar geleden voor het eerst op de Nederlandse televisie te zien was.
Op 1 april 1980 waren er nog maar zo’n 2000 mensen die het nieuwe nieuwsmedium op hun televisie konden oproepen, maar dat aantal groeide in de jaren 90 en het eerste decennium van het nieuwe millennium gestaag door.
In 2010, op de dertigste verjaardag van Teletekst, maakten 11 miljoen Nederlanders van 15 jaar en ouder geregeld gebruik van het medium, zo’n 81 procent van de bevolking. Daarna begon het bereik op televisie te dalen, maar nam het gebruik via de app op de smartphone juist toe.
Vorig jaar werd de Teletekst-app dagelijks door gemiddeld 690.000 mensen geraadpleegd. Zij openden de app gemiddeld 2,4 miljoen keer per dag. De nieuwsindex op pagina 101 werd met 1,9 miljard keer in 2024 het vaakst geopend, gevolgd door de voetbalindex 801, met 530 miljoen bezoeken.
Sigaren en Chesterfields
Teletekst is na 45 jaar dus nog onverminderd populair en wij vroegen een aantal fans waarom ze van Teletekst houden. Een van hen is de beheerder van het TT p.101-fanaccount op Instagram, die liever anoniem blijft.
“Ik ben van de generatie van Teletekst en een van de laatsten die een smartphone kregen. ‘En dan ga je er Teletekst op kijken’, lachten mijn kinderen me uit”, vertelt de enthousiaste veertiger.
Hij begon zijn fanpagina vanwege zijn liefde voor het product en zijn interesse in hoe Teletekstberichten tot stand komen. Daar fantaseerde hij vaak over met een vriend die ook teletekstfan is. “We zagen dan een redactie van wijze mannen voor ons met grote sigaren in hun mond, die vanuit Chesterfields koppen dicteerden aan iemand anders die ze dan opschreef”, vertelt hij lachend.
Wat hij het fijnste vindt is dat Teletekst de wereld in een beperkt aantal regels weergeeft. “Dat geeft rust en overzicht in een wereld van desinformatie. Ik beschouw het als een betrouwbaar en onafhankelijk medium waar een goede redactie achter zit.”
Hoe laat komt het licht?
De gepensioneerde teletekstliefhebber Hans Krijgsman kijkt ook al zijn hele leven naar Teletekst. Hij heeft een speciale belangstelling voor pagina 718 met de Zon & Maan. “Hoe laat komt het licht? Dat wil ik weten. ’s Winters zie ik dan in één oogopslag dat de zon wat eerder op begint te komen en dat stemt mij positief richting de zomer.”
Maar ook pagina 101, de beurskoersen op 520, de storingen op het spoor op 751 (“want vroeger reisde ik veel met het ov”) en de 600- en 800-serie slaat hij nooit over. “Juist de compactheid van Teletekst vind ik goed. Het is kort en krachtig. Hoe ik hutspot moet koken, dat hoeft voor mij allemaal niet. Dit is de kern en dat is goed.”
Zonder nutteloze poppenkast
Een groot fan van Teletekst is Maarten van Rossem, zo liet hij zich eerder al eens ontvallen in een aflevering van De slimste mens. “Ik ben al jaren en jaren een fan van Teletekst, het meest informatieve en minst ergerniswekkende tv-programma”, zegt hij nu ook tegen de NOS. “Er is geen presentator, geen overbodig gelul, het is zonder nutteloze poppenkast.”
Bekijk het fragment uit De Slimste Mens hieronder:
Hij kijkt meerdere malen per dag naar de nieuwsrubrieken op Teletekst. Ook naar het weer, want “dat heeft zo’n handig weekoverzichtje”.
Opmerkelijk genoeg vindt de historicus en Amerikakenner dat er soms wel erg veel aandacht is voor de VS. “Dat is natuurlijk gek dat ik dat zeg, maar als je dat relateert aan nieuws over de Europese Unie of onze buurlanden, dan is de verhouding wel een beetje zoek. De meeste mensen zijn scherp op de hoogte van de schoenmaat van Trump, maar van België weten ze helemaal niets.”
Vroeger keek hij ook altijd naar pagina 717, waarop een historisch weerbericht stond. “Dat was een voortreffelijke servicepagina. Die zou ik heel graag weer terug zien komen als jubileumgeschenk aan de kijkers.”
En over historische pagina’s gesproken: Van Rossem zou ook graag dagelijks een historische nieuwspagina willen lezen. “Wat gebeurde er 50 jaar geleden op deze dag? Dat je dan even beseft hoe opmerkelijk het historisch verloop meestal is.”
Maar verder hoeft er van hem niks te veranderen en hoopt hij nog “tot het einde van mijn tijd te kunnen blijven genieten van Teletekst”.
Ook onder de jongere generatie heeft Teletekst fans, zoals de 24-jarige Siem Lindhout en zijn leeftijdsgenoot Jonte Beukema. Beiden ontdekten Teletekst via hun vader. “Tijdens reclameblokken zappte hij altijd even naar Teletekst”, aldus Beukema.
Lindhout prijst vooral de lengte van de berichten. “Ik volg de hele dag door nieuws, ik wil alles lezen. Teletekst is super kort en bondig, maar je bent wel helemaal op de hoogte.”
Beukema is daarnaast ook enthousiast over het lage dataverbruik van de app. “Ook met langzaam internet op reis kun je nog steeds goed het nieuws volgen.”
‘Uitgelachen door mijn vrienden’
Oud-wielrenner en meervoudig wereldkampioen Annemiek van Vleuten heeft haar liefde voor Teletekst eveneens aan haar vader te danken. “Die had het altijd aanstaan. Vooral de voetbaluitslagen op pagina 651, die later naar de 800 verhuisden. Er kwam dan een plusje bij de laatst scorende partij. Op zondagmiddag stond dat bij ons standaard aan. Dan kwam ik vaak naar de huiskamer om even te kijken.”
Ook nu kijkt ze nog dagelijks Teletekst op de app, vooral naar pagina 101 en 601. “Mijn vrienden, en ook zeker mijn huidige vriend, lachen me daar heel erg over uit. ‘Het is de omgedraaide wereld dat je de 101 gaat installeren op je telefoon’, zeggen ze dan. Maar ik vind het juist heel geschikt voor een app, omdat het heel overzichtelijk en snel is.”
Ze noemt het ook “een beetje eigenwijsheid” om zo vast te blijven houden aan Teletekst. “Ik zie het ook als een soort eerbetoon aan mijn overleden vader. Het is gewoon een beetje nostalgie.”