“Niemand hoeft te weten wat ik ervan denk”, zei de vandaag overleden Harmen Siezen eens in een interview. “Het gaat niet om mij, maar om de berichten. Ik ben een doorgeefluik.”
Een bescheiden omschrijving voor een bescheiden man, die voor veel Nederlanders jarenlang het toonbeeld was van een nieuwslezer. Siezen werkte 33 jaar bij de NOS.
“Harmen was voor een hele generatie dé nieuwslezer, hét gezicht van het NOS Journaal”, zegt hoofdredacteur Giselle van Cann. “Een man die beheerst en kalm het nieuws bracht, met soms een glimlach als dat kon.”
Verslaggever
In 1969 begon Siezen als verslaggever bij het NOS Journaal. De in Zeeland geboren domineeszoon had daarvoor gewerkt op het zendschip van Veronica en bij de TROS-actualiteitenprogramma’s Aktua en Kompas.
Siezen was aanwezig bij grote nieuwsgebeurtenissen als de treinkaping bij De Punt en de vliegtuigbotsing op Tenerife. Dat ongeluk in dichte mist uit 1977, waarbij 583 doden vielen, maakte in al die jaren de meeste indruk op hem. “De aanblik van meer dan 500 lijkkisten in een grote hangar op het vliegveld zal ik niet gauw vergeten.”
Achter de schermen oefende hij met journaalpresentatoren Frits Thors en Rien Huizing als nieuwslezer. Na een nieuwsuitzending mocht Siezen de uitzending nog een keer doen en kreeg hij tips. De belangrijkste: zorg altijd dat je begrijpt wat je voorleest.
Bekijk hier een terugblik op zijn carrière:
In een interview in 2023 zei hij zijn eerste uitzending nog goed te herinneren. “Je bedenkt dan dat al die mensen naar jou zitten te kijken. En in die tijd natuurlijk helemaal, want het werd op twee netten tegelijk uitgezonden. Nederland 1 en 2. Ik vond het ontzettend spannend.”
Zijn beroep bleek een goede keuze, want in 2001 werd hij gekozen tot beste nieuwslezer. Hij bracht zijn kennis ook over op jongere collega’s en coachte nieuwspresentatoren en verslaggevers bij de regionale omroepen.
Eigenschappen die hij zichzelf toedichtte waren rust, geduld, nuchterheid en droge humor. “Ik ben altijd mezelf geweest. In het dagelijkse leven was ik niet anders dan op televisie.” Zijn familie omschrijft hem als “een verlegen man met een bijzonder beroep”.
Zo zag het Journaal eruit in 1978:
Siezen zag het vak door de jaren heen flink veranderen. Van strak in de plooi ging het naar losser en vlotter. Dat beviel hem beter. Hij hield ervan soms een lichte kwinkslag in zijn presentatie te brengen, als het nieuws dat toeliet. “Ik had komiek willen zijn, van het kaliber Youp van t Hek”, biechtte hij eens op.
Collega’s herkennen zich in dat beeld. “Hij had een soort lichtheid, een vrolijkheid, en daarbij ook gezag”, typeerde oud-presentator Marga van Praag hem ooit. Hoofdredacteur Van Cann: “Van collega’s die nog met hem gewerkt hebben hoor ik dat hij bescheiden en rustig was, respectvol tegenover iedereen, of je nou eindredacteur of regieassistent was.”
“Vroeger keek je met natte haartjes op de bank naar het Journaal en daar zat Harmen Siezen, formeel en zo”, herinnerde oud-NOS’er Sacha de Boer. “En dan leer je hem kennen en blijkt hij zo’n gevoel voor humor te hebben en vol grapjes te zitten.”
Zadelpijn
Zijn beroemdste moment was echter onbedoeld: in 1991 kreeg de altijd keurige Siezen de slappe lach tijdens het presenteren van een onderwerp over zadelpijn. “Toen ik dat voorlas, hoorde ik mensen in de regieruimte lachen”, herinnerde Siezen zich over de oorzaak. “Ik schoot ook in de lach. Het werd steeds erger.”
Hoewel Siezen ervan baalde dat hem dit voor het eerst in decennia was overkomen op tv, begreep hij waarom het veel aandacht kreeg. “Je hebt altijd maar rotberichten: bommen die vallen, mensen die doodgeschoten worden. Dan is het leuk als je een keer een leuk bericht hebt.”
Hij gaf bij de vijftigste verjaardag van het NOS Journaal speciaal toestemming het fragment in de bloopervideo mee te nemen.
Bekijk hieronder het bewuste fragment:
In 1989 was Siezen kort niet te zien bij de NOS. Hij was ingegaan op een aanbod van Joop van den Ende om te helpen TV10 op te zetten, de eerste commerciële zender van Nederland. Siezen was teleurgesteld geraakt toen er een vast team kwam voor het Achtuurjournaal: samen met collega’s als Fred Emmer mocht hij alleen nog de vroege en late journaals presenteren.
Toen het project niet van de grond kwam, keerde hij zeven maanden later terug bij het NOS Journaal. De kijkers waren verheugd: hij werd bedolven onder de bloemen en de brieven.
Siezen werd ook vaste invaller bij het NOS Jeugdjournaal, waar kijkers een lossere kant van hem zagen, zonder jasje-dasje. Daar beleefde hij veel plezier aan. “Zij hadden mooie, bondige teksten en leuke onderwerpen. Ik had toen net jonge kleinkinderen en zij vormden een goed referentiekader.”
Bekijk hier fragmenten uit een Jeugdjournaal met Harmen Siezen:
De laatste van zijn meer dan 17.000 journaaluitzendingen presenteerde Siezen op 13 september 2002. Hij was van plan zonder veel bombarie afscheid te nemen, maar werd aan het eind van de uitzending toch overvallen door zijn collega Philip Freriks, die met een bos bloemen de studio binnen kwam.
Kijk hier de laatste uitzending van Harmen Siezen terug:
De kans om een laatste woord tot de kijker te richten hield hij gepast zakelijk: “Dit was het Zesuurjournaal van vrijdag 13 september, tevens mijn laatste journaaluitzending.” Gevolgd door een “dames en heren, ik wens u een goede avond”, met een beminnelijke, veelzeggende lach.
Buiten de studio werd hij door collega’s overvallen met een afscheidslied, gevolgd door een verrassingsfeestje thuis. “Ik houd er niet zo van om in de schijnwerpers te staan, maar achteraf vond ik het wel erg leuk.”