Weer gaan sporten na een zwangerschap is voor vrouwen vaak lastig, zelfs als ze dat voor de bevalling wel regelmatig deden. Tijd vrij kunnen en ‘mogen’ maken en maatschappelijke verwachtingen rond het moederschap spelen hierbij een belangrijke rol, blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut.
In 2024 bleek dat vrouwen in het eerste jaar van het ouderschap bijna twee keer zo vaak stoppen met sporten als mannen. Dat komt door gebrek aan tijd, motivatie of steun, veranderde prioriteiten of fysieke klachten na de bevalling.
Het sportonderzoeksbureau wilde verder onderzoeken hoe gendernormen het sportgedrag van vrouwen beïnvloedden, vooral na de geboorte van hun eerste kind. Daarvoor interviewde het Mulier Instituut 22 moeders met een, twee of drie kinderen, waarvan de oudste tussen de 1 en 5 jaar was.
De moeders, in de leeftijd 29 tot 41 jaar, wilden na de bevalling weer gaan sporten, maar liepen tegen verschillende obstakels aan, zegt Mirjam Struij van het Mulier Instituut, zoals gebrek aan tijd en de heersende maatschappelijke opvattingen over het moederschap.
“Daardoor is de verwachting dat de verantwoordelijkheid voor de opvoeding nog steeds primair bij de moeders ligt”, zegt Struij. Dat komt deels omdat ze minder betaald werk doen, maar ook omdat vrouwen minder makkelijk ruimte voor zichzelf opeisen.
Veranderde prioriteiten
Een moeder die meewerkte aan het onderzoek ziet dat vrouwen om haar heen “zichzelf een beetje wegcijferen” voor hun gezin en vindt dat moeders meer ruimte voor zichzelf moeten opeisen. “Daarmee zegt ze dat dat dit niet vanzelfsprekend is”, zegt Struij.
16 van de 22 moeders gaven aan dat ze minder sporten dan voordat ze een kind hadden. Vijf moeders bleven evenveel sporten. Eén moeder is juist meer gaan sporten sinds zij een kind heeft, om zo snel mogelijk weer haar oude vorm terug te krijgen.
Geen van geïnterviewde vrouwen had een migratieachtergrond en ze hadden op uitzondering van twee vrouwen een hbo- of universitaire opleiding afgerond. Ze zijn gezond en hadden, op uitzondering van één moeder, geen financiële zorgen.
‘Je hebt verplichtingen thuis’
In het Zomerpark in Nieuw-Vennep doet een groep van tien vrouwen mee aan een work-out van Mom in Balance. De training is bedoeld voor vrouwen die net een kind hebben gekregen en combineert kracht, cardio en interval om sterker te worden en de conditie weer op te bouwen.
“Vrouwen die voor de bevalling bij ons sporten, denken vaak: ‘Ik kom wel weer terug’, maar dat blijkt toch moeilijker dan verwacht”, zegt instructeur Ineke Brouwer. “Je moet ook tijd vinden: je wilt thuis zijn bij je kindje, tijd doorbrengen met je partner en daarnaast ook nog sporten.”
“Het is inderdaad veel”, zegt een moeder. “Je hebt je verplichtingen thuis: de kinderen hun tanden poetsen, naar bed brengen en de kleertjes opruimen.” Voor een andere moeder is het een uitdaging om de trainingen te combineren met haar werk. “Ik ben vaak laat thuis, en dan is het snel eten, aankleden en meteen door.”
Blijer weg
De meest genoemde manier om tijd vrij te maken voor sport, is door de agenda goed af te stemmen met de partner. Het Mulier Instituut raadt nieuwe moeders verder aan aan om onder begeleiding, bijvoorbeeld in teamverband, weer een sportroutine op te bouwen.
“Zo kun je weer leren sporten zoals je dat voor de bevalling gewend was”, zegt Struij. “Als die verwachting niet uitkomt, kan dat frustrerend zijn.” Het Mulier Instituut keek in dit onderzoek niet naar de rol van de partner en kan daar dus geen uitspraken over doen.
Voldoende sporten en bewegen tijdens de zwangerschap heeft positieve effecten op zowel de moeder als de baby. Volgens de Nederlandse Beroepsvereniging van Verloskundigen verschilt het per bevalling hoe lang het duurt voordat een moeder weer mag sporten. Het is verstandig om je verloskundige of gynaecoloog om advies te vragen voordat je begint.
Instructeur Brouwer merkt dat sporten een positieve impact heeft op kersverse moeders. “Ook al zijn ze moe, gesloopt en hebben ze slapeloze nachten achter de rug, als ze een uurtje trainen, gaan ze altijd blijer weg dan toen ze kwamen. Het is dus echt waardevol voor hen als ze dat uurtje voor zichzelf nemen.”