Het lijkt in strijd met alle logica: vrijwillig koolmonoxide inademen, een gas waaraan je kan overlijden. Toch doen Tour de France-winnaars als Tadej Pogacar en Jonas Vingegaard het. Waarom? Ze willen weten hoe effectief hun hoogtestage is.
Ondertussen is de internationale wielerunie UCI wantrouwend en bedacht er nieuwe regelgeving voor. Want koolmonoxide kan misbruikt worden als prestatiebevorderend middel. En ook het wereldantidopingagentschap WADA onderzoekt deze nieuwste trend.
De Wielerredactie ging in zijn nieuwste podcast op zoek naar de maker van het koolmonoxide-apparaat en vond hem, Carsten Lundby, in Denemarken. “Als ik een atleet was die wilde valsspelen, dan zou ik mijn apparaat helemaal niet gebruiken. Dan zou ik de ouderwetse methode gebruiken: gewoon koolmonoxide in een zakje doen en dat inademen.”
Waarom er zoveel te doen is rondom de uitvinding van Lundby? Het geeft sporters een uniek inkijkje in wat ze allemaal willen weten: hoeveel hemoglobine er precies in hun bloed zit.
Want hoe meer hemoglobine er in een lichaam aanwezig is, hoe meer zuurstof er naar het bloed getransporteerd wordt en hoe harder iemand in theorie kan fietsen. Bijvoorbeeld voor en na een hoogtestage, want op hoogte maakt een lichaam meer hemoglobine aan.
De uitvinding van Lundby vertelt ze precies dat. Door koolmonoxide in kleine doses en vermengd met zuurstof via een masker toe te dienen, kan worden afgelezen hoeveel hemoglobine er in het bloed zit. Zie onder hoe verslaggever Steven Dalebout het apparaat, de zogenaamde ‘rebreather’, uitprobeerde bij Lundby.
Na een prikje bij de dokter kun je ook zien hoeveel procent van je bloed uit hemoglobine bestaat, maar dan weet je nog niet hoeveel bloed er in je lichaam zit. En dat kan met de uivinding van Lundby wel.
Misbruik
Tegelijk ligt dus misbruik op de loer. Wetenschappers hebben namelijk aangetoond dat als iemand heel vaak koolmonoxide inademt, dat prestatiebevorderend kan werken. Wordt het vier tot vijf keer per dag over een periode van vier tot vijf weken gedaan, dan gaat de hemoglobine-massa zelfs omhoog.
Om die reden heeft de UCI in zijn regelgeving laten opnemen dat het inhaleren van koolmonoxide verboden is, tenzij het wordt gedaan onder medische begeleiding en dan slechts één inhalatie per keer.
Terug naar Lundby: kan het zijn dat zijn apparaten in de handen van wielrenners belanden die uit zijn op prestatiebevorderende middelen? De Deen is er niet zo bang voor. Hij heeft er inmiddels vijftig van verkocht, in eerste instantie aan medische begeleiders van sporters, maar later ook aan ziekenhuizen die ze gebruiken voor bijvoorbeeld nierpatiënten.
Ze staan ook bij medische faciliteiten en nationale sportfederaties. Aan wielerteams heeft Lundby de machines niet verkocht. Wielrenners kunnen voor een hemoglobine-test terecht bij Lundby zelf of bij hun NOC.
Misbruik zou op moeten vallen
Tegelijkertijd is bekend dat teams als Israel-Premier Tech, Uno-X, Visma-Lease a Bike, Lotto, UAE en Quick-Step ze gebruiken: allemaal om de hemoglobine-massa te meten. Lundby is echter stellig. Hij gelooft niet dat zijn machine misbruikt wordt door wielrenners. Ten eerste omdat hij de rebreathers niet heeft verkocht aan wielerploegen. En ten tweede omdat van de apparaten die hij wel heeft verkocht alle data teruggaan naar zijn server. Dus misbruik zou hem moeten opvallen.
Als de UCI een rebreather aantreft bij een wielerploeg of renner, dan is dit strafbaar volgens de dit jaar ingevoerde regels.
De Deen is een voorstander van regelgeving en stelt ook dat hij tegen het prestatiebevorderend gebruik van koolmonoxide is. Maar hij zegt ook dat de huidige regelgeving z’n werk als wetenschapper belemmert. Hij wil voor en na hoogtestages twee keer kunnen meten om te kijken hoe je trainingskampen het beste kunt aanpakken. En dan meet hij het liefst ook nog tijdens een hoogtestage.
Lundby’s hoop is gevestigd op het WADA. Het internationale dopingagentschap is volgens hem bezig met regelgeving.
In een geschreven reactie zegt het WADA: “Koolmonoxide-inhalatie is gerelateerd aan doping. Daarom hebben wij meermaals dit gebruik besproken, maar er is nog geen beslissing genomen.”
Mocht het WADA met nieuwe regelgeving komen, zal dat waarschijnlijk pas in september besloten worden en pas per 1 januari 2026 effectief zijn.