De nationalisatie van de allerlaatste hoogovens in het Verenigd Koninkrijk is een stap dichterbij gekomen. Het Britse parlement heeft in een zeldzame noodzitting een wet aangenomen die de bedrijfsvoering van de hoogovens van British Steel in het Engelse Scunthorpe aan de Britse regering overdraagt.
Het Hogerhuis moet er ook nog mee instemmen maar dat is een formaliteit. Koning Charles zet waarschijnlijk vanavond nog zijn handtekening onder de wet.
Volgens de Labour-regering is de maatregel dringend noodzakelijk, omdat de onderhandelingen met de Jingye Group volledig waren vastgelopen. Jingye is het Chinese concern dat eigenaar is van British Steel. Met het vastlopen van de onderhandelingen dreigden de hoogovens binnen een dag of tien stil te vallen. Als het laatste vuur is gedoofd, is het ontzettend moeilijk de hoogovens opnieuw op te starten. Vandaar dat de regering van premier Starmer een noodwet bij het parlement indiende.
Eerder namen we al een kijkje bij hoogovens in Wales:
De overheid neemt nu de levering van ijzererts en coke over die nodig zijn om de hoogovens draaiende te houden. Dat geeft onderhandelende partijen de tijd op zoek te gaan naar een betere oplossing, al heeft de regering weinig vertrouwen meer in Jingye. Het liefst wil Labour dat andere investeerders de hoogovens overnemen met een flinke zak geld van de overheid. Maar die kans is bijzonder klein gezien de enorme verliezen die het bedrijf lijdt.
Officieel is Jingye nog de eigenaar, maar minister Reynolds van Handel erkende in het debat dat nationalisatie “het meest waarschijnlijke” eindresultaat is. Voor nationalisatie is wel weer een aparte wet nodig.
Diepe problemen
De Britse staalindustrie verkeert al jaren in diepe problemen. De pandemie ontregelde de sector, gevolgd door een scherpe stijging van de energieprijzen, waarmee de kosten voor de energieslurpende hoogovens de pan uit rezen. Bovendien kon de Britse staalindustrie moeilijk opboksen tegen het goedkope importstaal uit China. Dat leidde vorig jaar al tot de sluiting van de hoogovens van Tata Steel in Port Talbot in Wales.
Wat overbleef, waren de hoogovens Scunthorpe, de laatste in het Verenigd Koninkrijk, maar ook die verkeerden in grote problemen. British Steel ging in 2019 al eens over de kop, waarna de Jingye Group de hoogovens in Scunthorpe een jaar later overnam. Ondanks een investering van 1,4 miljard euro slaagden de Chinese eigenaren er niet in de hoogovens winstgevend te maken.
Het waren in maart Trumps importheffingen op staal die het laatste zetje richting de afgrond gaven. De Britse overheid bood Yingye 600 miljoen euro subsidie om de hoogovens overeind te houden, maar dat was niet genoeg. De Chinese eigenaren oordeelden dat de hoogovens “niet langer financieel levensvatbaar zijn” en besloten de stekker eruit te trekken.
Bakermat moderne staalindustrie
Dit was een pijnlijk moment voor de Britten. Niet alleen is het Verenigd Koninkrijk de bakermat van moderne staalindustrie, ook dreigde ze de enige grote economie in de wereld te worden die niet langer hoogwaardig staal op eigen bodem kan produceren.
Het verklaart de urgentie van de noodzitting van het parlement, dat maar zeer zelden wordt teruggeroepen van een reces. Alle partijen stemden voor de noodwet.
Het debat over nationalisatie van de staalindustrie kreeg in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe impuls toen Donald Trump in januari het Witte Huis betrad. Hij begon een handelsoorlog, introduceerde importheffingen op staal en maakte duidelijk dat Amerika de handen aftrekt van Europa’s veiligheid.
Strategische industrie
In het VK is het besef gegroeid dat ze er steeds meer alleen voor staan. De Britse politiek is de hoogovens gaan zien als een strategisch onmisbaar onderdeel van de economie. “Banen, investeringen, groei en economische en nationale veiligheid staan allemaal op het spel”, zei premier Starmer voorafgaand aan het debat.
Niet alleen staan duizenden banen op de tocht in Scunthorpe, ook levert British Steel al het staal voor de rails van het Britse spoor. Bovendien heeft de Britse regering besloten het defensiebudget flink op te krikken en meer wapens op eigen bodem te produceren. Voor wapenproductie is hoogwaardig staal nodig en de Britten willen niet langer afhankelijk zijn van geïmporteerd staal.
Het Conservatieve parlementslid Edward Leigh verwoordde wat veel van zijn collega’s in het Lagerhuis, van links tot rechts, denken. “De Chinese eigenaren geven niets om de belangen van onze staalarbeiders en ze geven niets om ons nationale belang. We mogen het nooit meer toestaan dat een strategische industrie als deze in de handen valt van de Chinezen, Russen of andere landen.”