“Het was supergezellig en heel druk. We hebben een nieuw record voor de lengte van de rij gebroken”, zegt Willem de Vries, eigenaar van platenzaak Plato in Utrecht. Vinylliefhebbers in Nederland stonden vanaf ’s ochtends vroeg urenlang in de rij voor exclusief uitgebrachte langspeelplaten en singles: van Taylor Swift, Charli XCX, The Cure, tot de filmmuziek van Wicked.
Die waren speciaal uitgebracht voor Record Store Day, de drukste dag van het jaar voor menig platenzaak. Zo’n drieduizend platenwinkels in 23 landen deden mee. In Nederlandse platenzaken traden artiesten op als Spinvis, S10, Sor en Pommelien Thijs en er gingen tientallen voor vandaag uitgebrachte langspeelplaten over de toonbank.
Het was niet alleen drukker dan voorgaande jaren, ook het publiek was een stuk gemêleerder, zag Jorn van der Linde, mede-eigenaar van de Amsterdamse platenwinkel Concerto. “De jonge aanwas maakt het hartstikke leuk. Ze zijn heel fanatiek, enthousiast en dat zorgt voor een goede sfeer.”
Bij Concerto is het al jaren gekkenhuis op Record Store Day. De eerste klanten stonden al om half drie ’s ochtends voor de deur om exclusieve langspeelplaten te bemachtigen. Om 10 uur ’s ochtends was de single Fortnight van Taylor Swift en Post Malone al uitverkocht. Ook de langspeelplaat met muziek uit de Efteling ging hard. “Ik hoor van collega’s uit het hele land dat het een stuk drukker is dan voorgaande jaren”, zegt Van der Linde.
De platen van Charli XCX, Billie Eilish, Taylor Swift en de filmmuziek van Wicked werden het meest verkocht bij Plato vandaag. Maar ook de exclusieve releases van albums van Bob Dylan, David Bowie en The Rolling Stones waren in trek, zegt eigenaar De Vries. “Het jongere publiek neemt de plaats van het oudere niet in; het publiek wordt simpelweg groter. Dat viel dit jaar nog duidelijker op”.
Gilly Verrest, eigenaar van De Waterput in Bergen op Zoom, noemt de verjonging van het publiek de redding van zijn platenzaak. “Onze klanten waren letterlijk en figuurlijk aan het vergrijzen. Vroeger was vinyl iets voor oudere liefhebbers, maar inmiddels staat onze zaak voor driekwart vol met jongeren. Dat zelfs jonge meiden die fan zijn van Froukje ons weten te vinden, is geweldig om te zien.”
Volgens Verrest is het succes van vinyl te danken aan de beleving. “Fans vinden het fijn iets fysieks in handen te hebben na een concert. In een wereld die zo digitaal en snel is, van het streamen van nummers tot het scrollen op sociale media en het bedienen van je verwarming via je telefoon, is een plaat opzetten een moment om tot rust te komen.”
De muziek die je hoort als je een plaat opzet, is met de goede installatie bovendien een stuk warmer en helderder dan wanneer je het op Spotify opzet. “Jongeren zien dat ook steeds meer in.” Dat sommige hoezen, zoals die van de Efteling of de fluoriderend groene Brat and it’s completely different van Charli XCX, echte kunstwerken zijn, helpt ook mee.
Ook muzieklabels willen vinyl
Bij Velvet Music in Amsterdam is de focus een paar jaar geleden al verschoven naar een jonger publiek. Naast vrouwelijke popmuzikanten zoals Gracie Abrams, Lana Del Rey en Taylor Swift, verkoopt de zaak ook K-pop, een Zuid-Koreaanse muziekstroming. “Er komen echt jongeren naar ons toe die net hun salaris binnen hebben gekregen en meteen een plaat willen kopen”, zegt eigenaar Esther Lutgendorff.
Het viel haar op dat de exclusieve platen van Record Store Day meer jonge artiesten bevatten dan in voorgaande jaren. “Ik denk dat de organisatie en muzieklabels inmiddels ook hebben ingezien dat de vinylwereld aan het verjongen is”, zegt Lutgendorff.
Een woordvoerder van brancheorganisatie NVPI zegt dat steeds meer muzieklabels in Nederland interesse tonen in het drukken van vinyl voor hun artiesten. “En steeds meer dj’s brengen platen uit op vinyl. Maar muziek luisteren via streamingdiensten blijft veruit het grootst.”