Telefoontjes van een provider dat je simkaart wordt overgenomen, een betaaldienst die belt over een openstaand bedrag of een Engelstalig bandje met een arrestatiebevel; het aantal meldingen van fraude via neptelefoontjes neemt hard toe, meldt de Fraudehelpdesk in het AD.
In de eerste drie maanden van dit jaar zijn bij de Fraudehelpdesk al bijna 10.000 meldingen gedaan van dit soort neptelefoontjes, bedoeld om mensen op te lichten en geld af te troggelen. Dat is meer dan drie keer zo veel als in dezelfde periode een jaar eerder, stelt de Fraudehelpdesk vast.
De stijging is al langere tijd zichtbaar. Criminelen maken tegenwoordig volop gebruik van allerlei programma’s op basis van kunstmatige intelligentie (AI), zegt cyberdeskundige Anouk Vos tegen de NOS. “Daarmee is het bijvoorbeeld makkelijk om hele realistische stemmen na te bootsen, of binnen no-time een heel oplichtingsscript in elkaar te zetten.”
‘Medewerker’ aan de lijn
Een truc die de laatste tijd veel wordt gemeld is bijvoorbeeld een neptelefoontje van Amazon over de bestelling van een iPhone, staat op de website van de Fraudehelpdesk. Via een keuzemenu krijg je zogenaamd een medewerker aan de lijn, die je vraagt een app te installeren om de bestelling te annuleren. In werkelijkheid geef je oplichters via die app toegang tot je apparaat, zodat ze bijvoorbeeld je bankrekening kunnen plunderen.
“Eerder had je aardig wat technische kennis nodig om zoiets voor elkaar te krijgen”, weet Vos. “Het klonen van een stem kostte ook heel veel tijd. Maar nu kan een leek het ook.”
De tools zijn tegenwoordig makkelijk te gebruiken, werken supersnel en meestal zijn ze ook nog spotgoedkoop of gratis. Vos: “Criminelen hoeven niet eens meer een investering te doen. Ze verdienen er veel geld mee en lopen bovendien weinig risico.”
‘Bel zelf’
Niet bij elke melding is er daadwerkelijk sprake van schade. Sommige mensen hangen snel op en doen daarna een melding, zoals de Fraudehelpdesk ook adviseert. “Bel altijd zelf naar de instantie die je probeerde te benaderen”, raadt Vos aan. “Dat is de enige manier om te checken of een telefoontje echt was.”