23 mei 1981. Het is 12 graden en de regen komt met bakken uit de hemel. 265 mensen lopen die dag de eerste officiële Marathon van Rotterdam. Althans, ze doen een poging. Een derde haalt de finish niet. Het parcours? Zeven rondjes om de Kralingse Plas.
44 jaar later voert de 42,195 kilometer lange route vanaf de Erasmusbrug door Zuid, via de Kubuswoningen naar de Kralingse Plas en weer terug. Eén ding is hetzelfde gebleven: de finish op de Coolsingel.
Met 55.000 deelnemers – van wie 18.000 de marathon-afstand lopen – en bijna een miljoen toeschouwers is de Rotterdamse marathon anno 2025 uitgegroeid tot het grootste eendaagse evenement van Nederland. Deelname is allang niet meer alleen weggelegd voor atleten. En voor toeschouwers gaat het om veel meer dan aanmoedigen.
Wie daar als geen ander over kan meepraten is Rotterdammer Herman Wilton. In 1985 liep hij de Marathon van Rotterdam voor het eerst. “Ik had de Elfstedentocht gemist omdat ik in het buitenland was, dus ik wilde iets anders doen. Per toeval kon ik 14 dagen van tevoren aan een kaartje komen.”
Zijn eerste deelname staat in Wiltons geheugen gegrift. Met nauwelijks training legde hij de route, die toen nog van Noord naar Zuid liep, in minder dan vier uur af. “Ik weet nog dat ik na uren lopen de brug overstak naar Zuid en dacht: fuck them all, we gaan ervoor. Vanaf dat moment werd de marathon een onderdeel van mijn leven.”
Vandaag loopt de 75-jarige Rotterdammer ‘de mooiste’ voor de 38e keer. “In het begin was de marathon een sportieve wedstrijd voor echte hardlopers, meer niet. Dat is langzaam uitgegroeid tot wat het nu is: een evenement met internationale allure en een echt volksfeest.”
Toen in 1985 voor het eerst een wereldrecord werd verbroken, nam de belangstelling voor het evenement exponentieel toe, weet Wim Jonkman. Hij is sinds het begin bij de organisatie betrokken en heeft cijfers bijgehouden. “In 1990 deden er al meer dan 10.000 mensen mee.”
Waar tijdens die eerste regenachtige editie in 1981 slechts een handvol toeschouwers bij de start en finish stond, is het evenement tegenwoordig “een soort Rotterdamse nationale feestdag”, zegt Jonkman.
“Mensen komen massaal naar de stad omdat het hartstikke gezellig is. Maar men hecht er ook waarde aan om iedereen tot de laatste loper naar de finish te juichen. Dat maakt de Marathon van Rotterdam uniek.”
Bekijk de beelden van de eerste marathon in 1981 en het eerste wereldrecord in 1985:
Wilton en Jonkman benadrukken dat ze heus niet willen afgeven op de Amsterdamse evenknie van de marathon, maar beiden stellen ze dat Amsterdammers het vooral vervelend vinden dat veel wegen zijn afgezet, terwijl in Rotterdam de hele stad ervoor uitloopt.
“In al die jaren dat ik erbij betrokken ben geweest, heb ik nooit gezeur gehoord van Rotterdammers”, aldus Jonkman. “Integendeel zelfs. Toen de route een aantal jaar geleden werd aangepast en niet meer door de Crooswijksestraat liep, waren de bewoners heel teleurgesteld.”
Hardloopveteraan Wilton, die ook in andere steden veel marathons heeft gelopen, beaamt dat de sfeer in Rotterdam ongeëvenaard is. “Er zijn weinig steden waar het zo leeft als hier. Bovendien is er een groot verschil tussen publiek dat er alleen staat, en publiek dat de marathon vanuit het hart meebeleeft. En dat zie je in Rotterdam.”
Biertje drinken met medaille om
Voor Café van Zanten aan de Binnenrotte is de marathon inmiddels een van de grootste evenementen van het jaar. “Tenzij Feyenoord een kampioenswedstrijd of bekerfinale speelt, maar dat gebeurt niet elk jaar”, lacht leidinggevende Leo van Heusden.
Sinds een paar jaar pakt het café, samen met buurman Café Pol, groots uit met een podium en een dj. “Na de marathon willen veel mensen nog de stad in voor een gezellig feestje. Het wordt elk jaar drukker.”
Dat veel feestvierders net rennend een afstand hebben afgelegd die grofweg gelijk is aan de afstand tussen Amsterdam naar Utrecht, lijkt hen niet te deren, zegt Van Heusden. “Er staan altijd veel mensen met een medaille bij ons, dus gelukkig zijn veel lopers na hun prestatie nog in staat om een biertje te drinken.”