De actie van Israëlische militairen die oproepen om de oorlog in Gaza te beëindigen kwam afgelopen dagen in een stroomversnelling. 1600 voormalige parachutisten en infanteristen en 1500 landmachtmilitairen vragen de Israëlische regering een akkoord te sluiten over vrijlating van de gijzelaars en de oorlog te beëindigen.
Soortgelijke oproepen zijn ondertekend door 250 voormalige Mossad-leden, waaronder afdelingshoofden en adjunct-afdelingshoofden, ongeveer 1.500 reservisten en gepensioneerden van het tankkorps, 170 afgestudeerden van het Talpiot-trainingsprogramma, 250 oud-leden van elite-eenheid 8200, oud-studenten van het Nationaal Defensiecollege en 1000 reservisten van de luchtmacht.
Het heeft geleid tot woede bij premier Netanyahu, die zegt dat ze hiermee de vijanden van Israël “aanmoedigen”. Ook het Israëlische leger wijst de acties af: “Politiek bestaat niet in de IDF en de IDF staat buiten het politieke debat”, zegt het leger in een statement.
70 procent van Israël wil einde oorlog
“Het gaat ook niet over politiek”, zegt Neri Yarkoni, piloot en reservist en ondertekenaar van de eerste brief. “Ik was het tijdens mijn 35 jaar als gevechtspiloot vaak niet eens met de Israëlische politiek, maar ik heb nooit een bevel geweigerd.”
Volgens Yarkoni gaat het om de vraag wat de prioriteit moet hebben: “Zeventig procent van de Israëlische bevolking wil een einde van de oorlog om de gijzelaars vrij te krijgen. We zijn niet per se tegen de oorlog, maar we vinden dat de gijzelaars de eerste prioriteit moeten zijn.”
Nimrod Sheffer, voormalig piloot en ook ondertekenaar van de eerste brief, sluit zich daarbij aan. “Tijdens de laatste wapenstilstand werd voor ons duidelijk dat een deal de enige manier is om de gijzelaars vrij te krijgen. Na al deze maanden besloten we dat het tijd was om de publieke opinie te mobiliseren. We zijn bereid deze prijs te betalen: het einde van de oorlog in ruil voor de gijzelaars.”
‘Het leger is deel van mijn identiteit’
Enkele tientallen actieve reservisten die vorige week de eerste brief hadden ondertekend, trokken hun handtekening in nadat ze door hun meerderen onder druk waren gezet. “Bij de eerste brief waren we met alleen de luchtmacht en was het spannend wat de reacties zouden zijn, daarom trokken sommigen zich terug. Een dag of twee later werd duidelijk hoe breed gedragen het was”, zegt Yarkoni.
Van de 1000 reservisten die de eerste brief ondertekenden, was zo’n 60 nog in dienst. Zij zijn door het Israëlische leger ontslagen. “Dat was een fout van het leger”, zegt Sheffer. “Die reactie heeft er juist voor gezorgd dat wij meer steun kregen.”
De reservisten benadrukken dat de brieven géén oproep zijn tot dienstweigering. Volgens voormalig Israëlisch parlementslid en auteur Einat Wilf is dat de enige manier om verandering teweeg te brengen. “Iedereen in Israël wil de gijzelaars vrij krijgen, maar er ontstaat pas echte druk als Israëliërs niet meer willen vechten en niet meer in de oorlog geloven.”
En dat gaat volgens voormalig piloot Sheffer niet snel gebeuren. “Dienen in het leger is niet alleen verplicht, het is onderdeel van de Israëlische identiteit. Iedereen gaat het leger in. Ik was 26 jaar piloot, het is deel van mijn identiteit. Het is voor Israëliërs heel persoonlijk en daarom erg moeilijk dienst te weigeren.”
Politieke gevolgen
Het is voor het eerst dat reservisten en andere Israëlische militairen op deze schaal in actie komen tegen de oorlog in Gaza. “Er is verandering gaande”, zegt analist Mekelberg. “Zes maanden geleden hadden deze brieven niet gekund.”
Dat heeft volgens Mekelberg alles te maken met het sterke gevoel dat Israëliërs ervaren dat ze hun land moeten dienen. “Maar dat botst nu met het gevoel dat de gijzelaars vrij moeten komen. We zijn nu op een keerpunt aangekomen.”
Toch verwacht hij niet meteen een politieke verandering. “Ultrarechts heeft de macht over Netanyahu en zij geven niet om de gijzelaars. Ze willen door met de oorlog en uiteindelijk nederzettingen bouwen in Gaza.”
Ook Wilf verwacht weinig verandering. “Zolang militairen blijven opdagen, maken die brieven geen verschil.”