Na dagenlange aanvallen is vluchtelingenkamp Zamzam in Sudan ingenomen door rebellengroep RSF. De paramilitaire groepering in het Noord-Afrikaanse land probeerde het vluchtelingenkamp in de regio Darfur al een tijd in handen te krijgen.
De afgelopen dagen zijn bij aanvallen zeker honderd mensen gedood, onder wie twintig kinderen en een compleet medisch team. De hulpverleners bemensten de enige overgebleven kliniek in het kamp. Nu is er vrijwel geen medische hulp meer beschikbaar: andere hulpverleners waren eerder al vertrokken vanwege de onveilige situatie.
Omdat er maar weinig informatie beschikbaar is, ligt het werkelijke aantal doden waarschijnlijk een stuk hoger. In het kamp, waar hongersnood heerst, hebben zeker een half miljoen mensen hun toevlucht gezocht, maar mogelijk zijn het er 700.000. Zij zitten nu als ratten in de val.
Omsingeld
Lange tijd was Zamzam een van de weinige veilige plekken in de regio, omdat de stad Al-Fashir als enige in Darfur nog niet in handen was van de milities. Het kamp is al een jaar lang omsingeld door RSF en vluchtelingen kunnen niet meer weg, al proberen ze nog wel Al-Fashir te bereiken, 16 kilometer verderop.
Een inwoner van Zamzam vertelt via WhatsApp aan de BBC wat er gaande is. “Een groot aantal burgers is gevlucht en we proberen nog steeds te vertrekken, maar het is ons niet gelukt. Alle wegen zijn geblokkeerd en we hebben kinderen bij ons. De dood is overal.”
De RSF ontkent afgelopen week aanvallen te hebben uitgevoerd op het vluchtelingenkamp. De rebellengroep beweert dat de wreedheden verzonnen zijn, bedoeld om de groepering een slecht imago te bezorgen. Maar gedurende de oorlog is er al genoeg bewijs verzameld van gruwelijk etnisch geweld tegen burgers.
De angst bestaat dat RSF ook Al-Fashir wil innemen, om zo de hele regio in handen te krijgen. Darfur ligt in het westen van Sudan en grenst aan Tsjaad. Vanuit dat land weet RSF wapens aan te voeren die volgens de VN geleverd worden door de Verenigde Arabische Emiraten.
Ook is de regio van groot belang omdat er veel goud in de grond zit. Alleen al in 2024 werd er meer dan 800 miljoen euro aan goud uit de grond gehaald. Zowel RSF als de regering bezitten mijnen, waarvan de opbrengsten vooral worden gebruikt om de oorlog mee te financieren.
De inname van Al-Fashir zal mogelijk gepaard gaan met nieuw etnisch geweld. Bij de inname van vorige steden werden vluchtelingen niet alleen slachtoffer vanwege beschietingen, maar ook doelgericht aangevallen vanwege hun afkomst. De milities van Sudanees-Arabische afkomst hebben het gemunt op Sudanezen van Afrikaanse afkomst. De Verenigde Staten hebben RSF eerder beschuldigd van genocide.
Morgen is het twee jaar geleden dat de oorlog tussen RSF en het leger uitbrak toen leiders van beide groepen een staatsgreep pleegden, maar het oneens werden over de machtsverdeling. Sindsdien zijn zo’n 11 miljoen mensen op de vlucht geslagen naar vluchtelingenkampen in Sudan en nog eens 3 miljoen mensen zijn gevlucht naar buurlanden.
De laatste maanden weet het leger terrein te winnen en zijn verschillende strategische steden veroverd.
Hulporganisaties maken zich al jaren zorgen over de grote problemen in Darfur. Het Rode Kruis heeft al meermaals alarm geslagen over de humanitaire ramp die zich in de regio voltrekt. Vorige maand bracht Unicef een rapport uit met daarin gruwelijke feiten over seksueel geweld tegen kinderen.
Internationaal roepen de aanvallen op het kamp geschokte reacties op. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken noemt de aanvallen een ernstige schending van het internationaal humanitair recht en roept op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren.