De EU komt voor het eerst met een eigen lijst van veilige landen voor asielverzoeken. Asielzoekers uit die landen zouden in een versnelde procedure terechtkomen, waarbij een asielverzoek in maximaal drie in plaats van zes maanden moet worden behandeld.
De Europese Commissie heeft een lijst van zeven landen gepubliceerd die de EU als veilig beschouwt. Het zijn Kosovo, Colombia, Marokko, Tunesië, Egypte, Bangladesh en India. Daarnaast beschouwt de EU alle landen die kandidaat-lid zijn ook als veilig, met uitzondering van landen in oorlog zoals Oekraïne.
Tot nu toe hanteren alle EU-lidstaten hun eigen lijst met veilige landen. Ook Nederland heeft zo’n lijst. Het gevolg is dat asielzoekers die in het ene land minder kans maken op asiel, het in een andere lidstaat kunnen proberen. Met een gezamenlijke lijst hoopt de Commissie hier een eind aan te kunnen maken.
Sneller uitzetten
Veel EU-landen worstelen met het uitzetten van asielzoekers uit veilige landen. De kans dat iemand uit zo’n land recht heeft op een verblijfsvergunning is minder dan 20 procent. De relatief grote aantallen asielzoekers uit deze veilige landen veroorzaken lange procedures en problemen bij de opvang en huisvesting van asielzoekers.
Volgens betrokken EU-diplomaten zal het een “dynamische lijst van landen” worden, die regelmatig wordt bijgewerkt. Zo kan een land alleen als veilig worden beschouwd als vaststaat dat het mensenrechten respecteert.
Als het voorstel wordt aangenomen door de lidstaten en het Europees Parlement, zou dat ertoe moeten leiden dat asielzoekers makkelijker en sneller worden uitgezet. Lidstaten worden dan verplicht om asielzoekers uit die veilige landen een verkorte procedure aan te bieden. Naast de Europese lijst mogen landen ook hun eigen lijst blijven hanteren.
Streng EU-migratiebeleid
Het voorstel van de Europese Commissie is gemaakt op verzoek van de lidstaten, die sneller werk willen maken van een strenger Europees migratiebeleid. Vorig jaar werd de EU het eens over het EU-migratiepact, dat in 2026 in werking treedt.
In december beloofde de voorzitter van de Europese Commissie, Von der Leyen, om al eerder met aanscherping van het beleid te komen. De lijst van veilige landen is daar een onderdeel van.