Ze zijn uit huis gehaald of van straat geplukt door agenten van de Amerikaanse immigratiedienst ICE: vermeende criminelen die vanuit de VS naar een gevangenis in El Salvador zijn gedeporteerd. Zonder proces zijn ze afgevoerd onder de Alien Enemies Act, een oorlogswet die president Trump van stal heeft gehaald om bendeleden van het beruchte Tren de Aragua te kunnen uitzetten.
Volgens persbureau Bloomberg had 90 procent van die vermeende criminelen niet eens een strafblad. “De Amerikaanse droom werd een nachtmerrie”, zegt Nelson Suárez-Trejo, de broer van een van hen.
En hij kan het weten. In 2017 verliet hij Venezuela, op zoek naar een beter leven. Dat vond hij in Amerika, dacht hij. Hij omschrijft de situatie in zijn thuisland als totale anarchie. “Je kon er zomaar gearresteerd worden als je protesteerde tegen de regering. En worden vastgehouden zonder rechten.”
Precies dat scenario is nu werkelijkheid geworden voor zijn broer Arturo. Nota bene in Amerika, waar hij eind vorig jaar naartoe trok vanuit Chili. “Het is dertig dagen geleden dat we iets van hem hebben gehoord. Ik niet, zijn vrouw niet, niemand in de familie.”
In de video vertelt Nelson Suárez-Trejo het verhaal van zijn broer:
Arturo blijkt inmiddels in de beruchte CECOT-gevangenis in El Salvador te zitten. Daarover zei justitieminister Villatoro van El Salvador dat niemand er levend uitkomt. “We zorgen dat de straffen zwaar genoeg zijn dat niemand die het CECOT binnengaat het ooit lopend zal verlaten, alleen in een doodskist.”
De barre omstandigheden zijn ook bekend in de VS. “Nazi’s kregen een betere behandeling onder de Alien Enemies Act dan wat hier nu gebeurt”, stelde rechter Patricia Millett recentelijk bij een hoorzitting.
Arturo’s familie herkende hem op beelden uit de gevangenis, waarop hij met kaalgeschoren hoofd en handen geboeid op de rug voorovergebogen zit in een lange rij gevangenen. Zijn kenmerkende tatoeages zijn goed te zien: van een kolibrie in zijn nek, een Bijbeltekst en een palmboom.
Geen wapens of kronen, verwijst Nelson naar tatoeages bij bendeleden van Tren de Aragua, waar de ICE-ambtenaren naar op zoek lijken te zijn geweest. Hoe het in de gevangenis met Arturo gaat, weet zijn familie niet.
Volgens The New York Times zijn zeker 32 mannen beschuldigd van zware overtredingen. De anderen voor zover bekend niet. Bewijs dat Arturo strafbare feiten heeft gepleegd hebben Amerikaanse autoriteiten niet gegeven.
De NOS zocht meermaals contact met ICE, de dienst die de arrestaties en deportaties uitvoert. E-mails met vragen over de deportatie van Arturo bleven onbeantwoord, ook de telefoon werd niet opgenomen.
Angst onder immigranten
De horrorverhalen leiden tot veel angst onder immigranten. “Ik ken mensen die zeven dagen de tijd hadden om te vertrekken, iedereen is bang voor deportatie”, zegt Estefany, die ook uit Venezuela komt. Ze werkt langs snelweg US-70, waar latino’s foodtrucks uitbaten. “Mensen zijn bang om met elkaar af te spreken.”
Dat geldt ook voor de Mexicaanse Lucia, die in een tacotruck werkt. “Toen we voor het eerst over de deportaties hoorden, wilden we eigenlijk helemaal niet meer komen werken. Uit angst dat ze ons ook zouden aanhouden en deporteren.”
Dat is precies wat de regering-Trump wil, denkt Marlen Martinez van Siembra, een hulporganisatie voor immigranten die ook desinformatie bestrijdt. “Enge dingen zeggen, zodat mensen in angst leven en zelf vertrekken.”
Martinez’ hotline, waar mensen zich kunnen melden met allerlei vragen, staat roodgloeiend. “Vorig jaar ging het misschien om drie telefoontjes per dag. Het ging vooral om mensen die niet betaald kregen voor hun werk.” Sinds de inauguratie van Trump gaat het aantal telefoontjes door het dak. “Omdat er zo veel mensen worden opgesloten.”
Angst wegnemen
Siembra probeert feiten en fabels van elkaar te scheiden en de gemeenschap daarover te informeren. ICE voert acties uit op een manier die ver buiten de grenzen van de wet valt, zegt Martinez. “Ons doel is om geruchten en angst weg te nemen.”
Elke melding van een mogelijke ICE-operaties wordt geverifieerd, de feiten gedeeld. “Zodat mensen gewoon naar school kunnen, naar hun werk kunnen, boodschappen kunnen doen en niet in angst hoeven te leven.”
Nelson probeert dat ook, maar zijn Engelse les laat hij voorlopig lopen. Te risicovol, vindt hij, zo’n plek waar veel immigranten komen. “Ik heb nog nooit zoveel angst gevoeld als nu. Niet zozeer vanwege een mogelijke deportatie naar Venezuela of Colombia, maar de gedachte dat ik kan eindigen in een cel met echte criminelen en moordenaars.”
Het laatste wat een mens verliest, is hoop, besluit hij. “Zolang ik in staat ben om te blijven vechten om mijn broer vrij te krijgen, zal ik dat blijven doen.”