Huisartsen kunnen in de toekomst patiënten met een verhoogd risico op longkanker tot vier maanden eerder identificeren met behulp van kunstmatige intelligentie (AI). Onderzoek naar de gegevens van mensen die de diagnose longkanker kregen, wijst dat uit.
AI pikt uit de dossiers van die patiënten gegevens op die een risico op longkanker kunnen voorspellen. Op basis daarvan kan een huisarts iemand al doorverwijzen naar het ziekenhuis voor een CT-scan voordat diegene zelf met klachten komt.
Een onderzoeksteam van het Amsterdam UMC concludeert dat met de gegevens die een huisarts in het patiëntendossier heeft een risicofactor kan worden berekend. Dat schrijven de onderzoekers in een artikel in de British Journal of General Practice.
“Er zijn ongeveer een miljoen patiënten in een database verzameld, met alle gegevens van hun huisartsen. Daarop hebben we een aantal programma’s losgelaten en hebben we gekeken of we in staat zijn om een tot zes maanden voordat de diagnose werd gesteld te voorspellen welke patiënten longkanker zouden krijgen”, zegt een van de onderzoekers, oud-hoogleraar huisartsgeneeskunde Henk van Weert, tegen de NOS.
Betere behandeling
Die paar maanden kunnen een groot verschil maken in de behandeling en de overlevingskans van patiënten. Hoe eerder ermee wordt begonnen, hoe minder intensief de behandeling hoeft te zijn, aldus Van Weert. Nu is het zo dat meer dan driekwart van de diagnoses pas wordt gesteld als de longkanker al verder is gevorderd. Het sterftecijfer onder deze patiënten ligt op meer dan 80 procent binnen een jaar.
“AI zoekt in de voorgeschiedenis van een patiënt en van alle andere patiënten naar verbanden die erop wijzen dat iemand mogelijk longkanker heeft”, zegt Van Weert. “Het systeem heeft geleerd van mensen die in het verleden longkanker hebben gehad.” Hoe AI dat precies doet, moet nog worden onderzocht, voordat de methode kan worden ingevoerd.
De onderzoekers denken dat ook de behandeling van andere kankersoorten die vaak in een vergevorderd stadium worden vastgesteld, zoals alvleesklier- maag- of eierstokkanker, kan profiteren van deze ontwikkeling.
Huisartsinformatiesysteem
Mocht de methode in de praktijk worden gebracht, dan gaat dat via het huisartsinformatiesysteem dat iedere huisarts in zijn computer heeft. De computer geeft dan een waarschuwing als iemand een bepaald risico loopt op longkanker. De huisarts kan op dat moment in actie komen en besluiten de patiënt verder te laten onderzoeken.
Onderzoekers hebben al langer de theorie dat de medische dossiers van huisartsen een schat aan informatie bevatten. In het Nederlandse zorgsysteem is bovendien vaak niet alleen de voorgeschiedenis van de patiënt bekend, maar ook die van naaste familieleden.
Goede ondersteuning
De Landelijke Huisartsenvereniging zegt dat het gebruik van AI het werk van huisartsen goed zou kunnen ondersteunen. “Diagnose-ondersteuning zit nu nog niet in het systeem, maar zal op den duur zeker gaan helpen”, laat een woordvoerder weten. “Veel huisartsen zouden er graag gebruik van willen maken en er wordt al gekeken hoe AI zou kunnen helpen om grote hoeveelheden data terug te brengen tot zinvolle conclusies.”
AI is niet nieuw in de spreekkamer, zegt hij, het wordt al gebruikt om betere gesprekken te kunnen voeren. “Maar het moet wetenschappelijk onderbouwd zijn voor we het verstandig en goed kunnen toepassen.”