President Trump van de VS heeft opnieuw hard uitgehaald naar de Oekraïense president Zelensky. Hij stelt in een bericht op zijn eigen platform Truth Social dat Zelensky met zijn “opzwepende retoriek” de kans op een wapenstilstand frustreert. Trumps uitspraken leggen nog meer druk op de gesprekken vandaag in Londen.
Daar zijn Britse, Duitse, Franse en Oekraïense diplomaten in gesprek met een Amerikaanse delegatie over manieren om de oorlog te stoppen. Achter de schermen zou de VS hebben voorgesteld dat Amerika de Russische annexatie van de Krim zal erkennen, wat openlijk fel is veroordeeld vanuit Kyiv en Brussel.
“Er valt nergens over te praten, het is ons land”, reageerde president Zelensky vanmorgen op vragen over de uitgelekte voorstellen. Vicepremier Svyrydenko zei op X: “Oekraïne is bereid om te onderhandelen, maar niet om zich over te geven”.
‘Heel dicht bij deal’
Deze Oekraïense weerstand heeft tot woede geleid in het Witte Huis. “Niemand heeft Zelensky gevraagd om de Krim te erkennen als Russisch grondgebied. Als hij de Krim wil hebben, waarom hebben ze er dan elf jaar geleden niet voor gevochten”, bijt Trump de Oekraïense leider toe. “We zijn heel dicht bij een deal, maar de man zonder speelkaarten moet het nu eindelijk regelen.”
Trump heeft Zelensky al herhaaldelijk geschoffeerd en juist bewondering getoond voor de Russische president Poetin. In Brussel en Kyiv groeit de vrees dat de VS Oekraïne zal dwingen tot vergaande concessies aan Rusland om de oorlog te beëindigen.
Rubio zegde af
Eerder vandaag besloot de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio niet meer naar de top in Londen te komen. Als reactie daarop zagen ook de hoge Europese diplomaten af van deelname. Op lager niveau zijn er wel onderhandelaars van de VS en EU-landen aanwezig.
Van Oekraïne zijn bijvoorbeeld wel de minister van Defensie Oemjerov en die van Buitenlandse Zaken Sybiha aanwezig bij de gesprekken. Deze delegatie wil “ondanks alles” het gesprek aangaan.
Het is onduidelijk hoe de onderhandelingen tussen de Amerikanen en Europeanen verlopen. Er stond aanvankelijk een persmoment gepland, maar dat is niet doorgegaan.
Er is geen Russische delegatie aanwezig in Londen. Het Kremlin laat weten dat de directe onderhandelingen met de VS nog gaande zijn. Woordvoerder Peskov deed alle uitgelekte berichten, bijvoorbeeld dat Poetin zou hebben voorgesteld om de frontlinie te bevriezen, af als nepnieuws.
Uitgelekte voorstellen
Onder meer The Wall Street Journal, Washington Post en Financial Times hebben geschreven over welke voorstellen op tafel liggen. Anonieme bronnen schetsen het beeld dat Oekraïne minimaal de Krim en alle andere gebieden die Rusland nu bezet houdt wat Washington betreft moet afstaan bij een akkoord.
Gezien de militaire verhoudingen is de kans klein dat Oekraïne de Krim kan bevrijden. Vooral omdat Rusland zich al tien jaar militair heeft kunnen voorbereiden op zo’n aanval. Zelensky heeft de herovering van het schiereiland nog steeds als oorlogsdoelstelling, maar heeft ook openlijk gezegd dat Oekraïne er te weinig militairen voor heeft.
“De Krim is van Oekraïne”, herhaalt EU-buitenlandchef Kallas. “Het betekent voor diegenen die bezet zijn veel dat men het gebied niet erkent als Russisch.” Ook de Franse president Macron laat weten dat de territoriale integriteit van Oekraïne “zeer sterke voorwaarden zijn voor de Europeanen”.
Onduidelijkheid over veiligheidsgaranties
De grote vraag is welke veiligheidsgaranties staan tegenover de door de VS voorgestelde concessies aan Rusland. Europese en Oekraïense functionarissen hebben geen enkel vertrouwen in Russische beloftes. In de uitgelekte informatie wordt gesproken over een Europese troepenmacht in Oekraïne om toe te zien op een bestand, maar de onderbouwing voor dat plan ontbreekt.
Ondertussen is bekend geworden dat NAVO-chef Rutte morgen en vrijdag in Washington is. Hij zal daar spreken met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio, minister van Defensie Hegseth en Nationaal Veiligheidsadviseur Waltz.
Een eventueel NAVO-lidmaatschap van Oekraïne is een van de hete hangijzers in de onderhandelingen om de oorlog in Oekraïne te stoppen. In geen van de uitgelekte scenario’s wordt een lidmaatschap voor Oekraïne als mogelijke uitkomst genoemd.