Het kabinet is het eens geworden over de eerste stappen om de stikstofcrisis aan te pakken. Er wordt 2,2 miljard euro uitgetrokken om onder meer boeren minder koeien te laten houden of vrijwillig met hun bedrijf te laten stoppen. De stikstofreductie start in de natuurgebieden De Veluwe en De Peel, omdat daar “de nood het hoogst is”.
Ook wil het kabinet een ander een vergunningstelsel en de ondergrens van de uitstoot van stikstof verhogen, bekend onder de invoering van de rekenkundige ondergrens.
De hoeveelheid stikstof die boeren over tien jaar mogen uitstoten moet worden verlaagd met 42 tot 46 procent. Voor de industrie, de bouw en de mobiliteit wordt dat 50 procent emissiereductie, zo staat in het ‘Startpakket Nederland van het slot’ dat BBB-minister Wiersma van Landbouw openbaar heeft gemaakt.
Rechtszaken
Woensdag lekte al een aantal onderdelen van het plan uit en daar kwam snel kritiek op, onder meer van de provincies. En natuurorganisaties kondigden al rechtszaken aan.
Uit de definitieve versie blijkt dat een aantal maatregelen alsnog is aangepast. In tegenstelling tot eerdere berichten komt er geen maximumsnelheid van 80 kilometer per uur rondom natuurgebieden, zoals De Peel en De Veluwe.
Nu mag er tussen de 100 en 120 kilometer per uur worden gereden. “Er komen geen borden langs de snelwegen daar”, stelt minister Madlener van Infrastructuur. Er komen wel “gebiedsgerichte trajectcontroles rondom Natura 2000-gebieden”, maar het is onduidelijk wat daarmee wordt bedoeld.
Leiding
Het was lang onzeker of het kabinet-Schoof het vandaag eens zou worden over maatregelen om het stikstofprobleem op te lossen. In januari werd onder leiding van de premier een speciale ministeriële commissie opgericht om een “doorbraak te forceren” in het al zes jaar slepende stikstofdossier.
Het probleem is urgent omdat boeren, bedrijven en bouwmaatschappijen nauwelijks meer vergunningen kunnen krijgen om hun bedrijf uit te breiden, om woningen te bouwen of om wegen aan te leggen. Daarbij wordt namelijk stikstof uitgestoten en daarvan is er al te veel in de lucht. Stikstof heeft schadelijke gevolgen voor de natuur en in allerlei wetten is vastgelegd dat een land zijn natuur moet beschermen.
Het terugbrengen van de stikstof is een zeer complex politiek probleem, omdat effectieve maatregelen ingrijpend zijn en al snel slecht vallen bij de achterban van een politieke partij. Vooral de veestapel stoot veel stikstof uit, maar verplichte uitkoop van boeren is voor BBB bijvoorbeeld niet acceptabel. De PVV vindt weer dat Nederland zich te veel houdt aan strenge Europese wetgeving.
Dure plannen
Verder kosten stikstofmaatregelen – zoals het verplaatsen van boerderijen of het uitkopen van veehouders – miljarden euro’s en het ministerie van Financiën wil dit geld niet zomaar uitgeven als niet duidelijk is dat dergelijke dure plannen ook effect hebben.
De afgelopen maanden is er door twaalf betrokken ministers, zoals ook de minister van Volkshuisvesting (Keijzer), Infrastructuur (Madlener) en Economische Zaken (Beljaars) gepraat over mogelijkheden. Eerst was het de bedoeling om in maart al klaar te zijn, maar het vinden van plannen die door alle ministers werden gedragen bleek lastig te zijn. Een paar weken geleden vroeg Wiersma tussen de 4 en 7 miljard euro voor de verplaatsing van boerenbedrijven bij stikstofgevoelige natuurgebieden.
Minister Wiersma zegt dat met de vandaag gepresenteerde plannen weer vergunningen afgegeven kunnen worden. “Voor mij staan realistische, haalbare en houdbare plannen daarbij voorop”, aldus de minister. Het is wel duidelijk dat er nog meer moet gebeuren. “Het is goed dat we van start kunnen met de eerste maatregelen en dat er een basis ligt om op voort te bouwen.”