Het is traditie tijdens Anzacdag, de nationale herdenkingsdag voor veteranen in Australië: gokken. Het gokspel two-up, een variatie op kop of munt, mag alleen op 25 april legaal gespeeld worden. Maar sommige pubs breken nu met deze traditie, want gokverslaving is een groot probleem in de Australische samenleving.
De Australische Veteranendag begint bij het ochtenddauw met een sobere dienst. Daarna gaan veteranen en hun families de pub in voor een ontbijt. Iets later komt het bier op tafel en wordt ook two-up gespeeld. Twee muntjes worden de lucht in gegooid.
Het publiek sluit een weddenschap af of het kop en munt, kop en kop of munt en munt wordt. Het eenvoudige gokspel was tijdens de Eerste Wereldoorlog al populair bij militairen in de loopgraven. Nu wordt het vooral in pubs gespeeld.
‘Onschuldig spelletje’
“Het is een vriendelijk spelletje. Niemand speelt vals bij two-up”, zegt Shannon Townsend. Ze heeft een blauw mantelpakje aan en zit samen met collega’s in militair kostuum in de tuin van een pub in Coogee, een wijk aan het strand in Sydney. “Het gaat niet om winnen, maar om kameraadschap en iets wat ons verbindt.”
Toch is het ook paradoxaal, erkent Townsend. Want uit onderzoek blijkt dat veel veteranen gokproblemen hebben.
Bovendien staan de meeste clubs speciaal voor veteranen vol met gokkasten. “Ik ben tegen de gokindustrie, want als arts op de spoedeisende hulp zie ik regelmatig de gevolgen ervan. Het is een enorm probleem, niet alleen voor de degenen die gokverslaafd zijn, maar ook voor hun families”, zegt ze.
Gokken in Australië is niet een onschuldig spel, zegt Martin Thomas. Hij is de CEO van de Alliance for Gambling Reform, een belangengroep die lobbyt voor overheidsbeleid om de gokindustrie aan banden te leggen.
18 miljard euro
Uit recent onderzoek blijkt dat Australiërs jaarlijks meer dan 31 miljard Australische dollar, omgerekend een kleine 18 miljard euro, kwijt zijn aan de gokindustrie. “Dat is meer dan wat de overheid uitgeeft aan ouderenzorg”, zegt Thomas.
Grote menigten verzamelen zich op Veteranendag voor het spelletje:
Gokmachines in pubs zijn verantwoordelijk voor de meeste problemen, maar ook casino’s en sportweddenschappen dragen bij. En dat heeft grote gevolgen. Veel gokverslaafden hebben ernstige financiële problemen.
Maar het probleem gaat verder dan alleen schulden. Uit onderzoek blijkt dat huiselijk geweld drie keer vaker voorkomt als de dader een gokverslaving heeft. Ook wordt er een link gelegd met het aantal gevallen van zelfdoding. Gokproblemen spelen een rol bij een op de vijf doden door suïcide in Australië.
Geen overheidsbeleid
Volgens Thomas blijft effectief beleid van de overheid uit. “Opeenvolgende regeringen weigeren om het probleem onder ogen te zien en gokverslaving als een groot sociaal gezondheidsprobleem te erkennen.” Dat komt volgens hem omdat de gokindustrie behoorlijke invloed heeft op de politiek.
“We weten dat ze regelmatig contact hebben met politici. Bovendien verdienen lokale regeringen ook flink aan de gokmachines die in veteranenclubs en in pubs staan, via belastingen.”
Gokken kan overal
Gokken is zo wijdverspreid in Australië, dat het moeilijk is om eraan te ontkomen. “In pubs op haast elke straathoek kan gegokt worden. Dan wordt het wel heel moeilijk om te stoppen”, zegt Thomas.
“Laatst sprak ik een vrouw die me de afscheidsbrief van haar broer liet zien. Hij had een gokprobleem en had daarom een einde aan zijn leven gemaakt. Omdat hij steeds in de verleiding kwam, was hij ervan overtuigd dat het hem nooit zou lukken om te stoppen”, vertelt Thomas. “Hij voelde zich schuldig, omdat hij wist wat een zware last dat was voor zijn familie. Daarom dacht hij dat zijn geliefden beter af waren zonder hem.”
Inmiddels vindt de gokindustrie steeds nieuwe manieren om ook een jong publiek te bereiken, door reclames tijdens sportwedstrijden en via sociale media. “We weten dat kinderen van slechts 14 jaar oud direct worden getarget op sociale media door de gokindustrie”, zegt Thomas.
Al jaren wordt er gedebatteerd over een verbod op gokreclames. Een meerderheid van de bevolking is voor een verbod, toch blijft een grootschalige hervorming van het beleid uit.
Thomas hoopt dat het probleem serieus wordt genomen door de nieuwe regering. Volgende week zijn er nationale verkiezingen in Australië. Een van de belangrijkste thema’s tijdens de campagne zijn de kosten van het levensonderhoud.
Dan zou het ook over gokproblemen moeten gaan, stelt Thomas. “Veel Australische gezinnen zijn meer geld kwijt aan een gokverslaving dan aan hun energierekening. Daar moeten we dus wat aan doen.”
Hoewel op sommige plekken het tij lijkt te keren als het gaat om two-up, blijft het spel in veel Australische pubs traditie. Ook Shannon Townsend blijft een gokje wagen op Anzacdag. “Maar ik hoop dat mensen niet uit het oog verliezen waar deze dag om draait, en dat zijn onze veteranen. Niet het gokken.”