De Canadezen gaan vandaag naar de stembus, maar de verkiezingen draaien vooral om een man die niet op het stembiljet staat: Donald Trump. De Amerikaanse president heeft met zijn handelsoorlog en uitspraken over het inlijven van Canada de verkiezingsrace flink opgeschud. Het antwoord van de Canadezen is eensgezind: er is sprake van een hernieuwde trots voor het vaderland.
Amerikaanse ijshockeyteams worden uitgejouwd, de zwarte koffie americano is omgedoopt tot de canadiano en overal in Ottawa, de hoofdstad van Canada, hangen posters met ‘koop Canadees’. En de kleuren van de nationale vlag domineren: rood en wit.
Koffie, vlaggen, petjes en een app, het nieuwe Canadese patriottisme uit zich op verschillende manieren:
“Onze leveranciers kunnen de vraag naar Canadese vlaggen bijna niet aan”, zegt de Nederlandse Petra Thoms in haar winkel World of Maps in Ottawa. De winkel heeft een hoek gewijd aan alles met de maple leaf, het rode esdoornblad op de Canadese vlag. “Welk formaat vlag je ook wilt, wij hebben het hier.”
‘Verwar ons niet met Amerikanen’
De verkoop van Canadese vlaggen is flink gestegen sinds Trump president is. Veel klanten vertellen Thoms, die al meer dan dertig jaar in Canada woont, dat ze voor het eerst een Canadese vlag kopen om voor hun huis omhoog te hijsen.
Bij de kassa rekent Thoms af met Jeffrey Hannington. “Ik ga op een cruise die in Rotterdam begint”, vertelt Hannington, die een jack draagt met CANADA erop geborduurd. Hij heeft twee kleine vlaggetjes gekocht, die van Canada en de Europese Unie. Hannington is van plan om de vlaggetjes tijdens het diner op tafel te zetten. “Ik wil niet dat mensen ons voor Amerikanen aanzien. Het is schandalig wat Trump doet.”
Dat vindt ook Liam Mooney, een grafisch vormgever uit Ottawa. In een printwinkel, tussen de T-shirts en hoodies, laat hij zijn zelfontworpen pet zien. Een duidelijke kopie van de beroemde Make America Great Again-pet, maar met een andere boodschap: Canada is not for sale. Met zijn petten wil Mooney verzet bieden.
Uit een peiling blijkt dat het aantal Canadezen dat trots is om Canadees te zijn, is toegenomen: van 45 procent in december, vlak voor Trumps inauguratie, naar 58 procent in februari. De ooit zo brave bovenburen laten ineens nadrukkelijk van zich horen.
Dit geldt ook voor de koploper bij de verkiezingen, premier en liberaal partijleider Mark Carney. In ijshockeytermen spreekt Carney het volk toe met “ellebogen omhoog”, zet je schrap voor een stevige ruzie.
Canada is niet te koop
Dat klinkt Mooney als muziek de oren. Hij voelt zich beledigd door Trumps woorden over annexatie van zijn land: “Wij zullen nooit de 51e staat zijn.” Na het zien van een uitzending van de Amerikaanse nieuwszender Fox News, waarin de presentator lachend zei: “Waarom zou je niet bij Amerika willen horen?”, werd Mooney woedend. Zo ontstond het idee van de petjes, waarvan er al bijna 40.000 verkocht zijn.
Het is dan geen militaire invasie, zegt Mooney, maar Trumps economische druk voelt wel zo. “Hij pleegt een aanslag op onze industrieën.” Zo heeft de Amerikaanse president importheffingen van 25 procent ingevoerd op de Canadese auto- en staalindustrie. Of de barst in de vriendschap tussen de landen kan worden geheeld, is onzeker.
Amerikaanse producten vermijden
Meer ondernemers verzetten zich tegen de stevige taal vanuit het Witte Huis. Na vele bezorgde gesprekken over Trumps importheffingen aan de keukentafel kwamen Christopher Dip en Alexandre Hamila tot de conclusie dat ze het makkelijker wilden maken om Amerikaanse producten te boycotten. “Canadezen willen hun eigen economie steunen als ze boodschappen doen”, vertelt Dip.
Tussen de schappen van een supermarkt in Montreal laat Dip hun oplossing zien: de app Buy Beaver, die de jonge-entrepreneurs zelf hebben ontwikkeld. De app checkt waar producten vandaan komen en geeft een beoordeling over hoe ‘Canadees’ een product is.
Met de app scant Dip een pak spaghetti. De pasta is weliswaar in Canada geproduceerd, maar door een Amerikaans bedrijf. De app geeft direct een alternatief merk: spaghetti van Canadese bloem, gemaakt in Canada en door een Canadees bedrijf.
“Gebruikers zijn razend enthousiast, want nu kunnen zij Amerikaanse producten vermijden en trappen ze niet in de val van maple-washing.” Hiermee doelt Dip op producten met het esdoorn-logo. Dat geeft de indruk dat het product Canadees is, terwijl het in werkelijkheid in de VS is geproduceerd.
De ondernemers vertellen met trots dat de app meer dan 150.000 keer is gedownload en binnenkort beschikbaar zal zijn in Europa. “Dan kunnen jullie ook Amerikaanse producten vermijden.”