Oekraïne kan binnen 24 uur een basisovereenkomst ondertekenen over de veelbesproken winning van mineralen door de Verenigde Staten, zegt de Oekraïense premier Sjmyhal. Momenteel zouden alleen nog de puntjes op de i gezet moeten worden.
Daarmee is niet gezegd dat het daadwerkelijk tot een overeenkomst tussen Oekraïne en de VS zal komen. De deal leek al een aantal keer eerder op handen te zijn, maar toen liepen de onderhandelingen op het laatste moment spaak. Ook nu spreken ingewijden tegen The Financial Times en persbureau Reuters over “laatste hindernissen” die nog moeten worden overwonnen.
Onderhandelingen over de grondstoffendeal staan los van gesprekken over een eventueel staakt-het-vuren tussen Oekraïne en Rusland.
Wat de overeenkomst waar momenteel over wordt gesproken precies behelst, is onbekend. Volgens premier Sjmyhal, die een belangrijke rol speelt bij de onderhandelingen met de VS, gaat het om een “echte samenwerkingsovereenkomst”. Als de Oekraïense regering akkoord gaat, moet het Oekraïense parlement er nog mee instemmen.
‘Echte samenwerkingsovereenkomst’
Internationale media die een concept van de overeenkomst hebben ingezien, schrijven dat de VS en Oekraïne hebben opgeschreven dat ze “zullen proberen de voorwaarden te creëren die nodig zijn om, onder andere, investeringen in mijnbouw en energie in Oekraïne te vergroten”.
In een document dat persbureau Reuters heeft ingezien, staat dat de Verenigde Staten voorrang zullen krijgen wat betreft nieuwe vergunningen, licenties en investeringsmogelijkheden op het gebied van Oekraïense grondstoffen.
De mineralendeal hangt al een tijdlang boven de markt. De Verenigde Staten willen graag beschikken over de waardevolle grondstoffen die in de Oekraïense bodem zitten. In eerste instantie eiste de VS dat het op termijn 500 miljard dollar aan zeldzame mineralen zou mogen winnen in Oekraïne – als “compensatie” voor de Amerikaanse wapensteun aan Oekraïne – maar die eis ging al snel van tafel.
Bekijk in deze video welke grondstoffen Oekraïne rijk is:
Oekraïne wilde in eerste instantie dat een mineralendeal gepaard zou gaan met Amerikaanse veiligheidsgaranties – ter bescherming tegen Rusland – maar dat zag Trump niet zitten. Volgens de Amerikaanse president is zo’n overeenkomst al een soort veiligheidsgarantie; de Amerikaanse aanwezigheid op Oekraïens grondgebied zal hoe dan ook betekenen dat Rusland meer terughoudend is, redeneerde hij.
Eind februari leken de landen klaar om de overeenkomst te ondertekenen, maar de ontmoeting tussen Zelensky en Trump in het Oval Office liep uit op een felle ruzie. Een handtekening werd nooit gezet en de VS pauzeerde de militaire hulp en inlichtingen aan Oekraïne. De toch al moeizame huidige relatie tussen Kyiv en Washington bereikte daarmee een nieuw dieptepunt.
Intentieverklaring
Maar ondertussen gingen de onderhandelingen door. Eerder deze maand tekenden Oekraïne en de Verenigde Staten een zogeheten intentieverklaring, “die de weg vrijmaakt voor een economische partnerschapsovereenkomst”. Ook bereikten de partijen overeenstemming over een zogeheten “investeringsfonds voor de wederopbouw van Oekraïne”.
Over de onderhandelingen over een mogelijk staakt-het-vuren tussen Rusland en Oekraïne liet de Amerikaanse president Trump de laatste weken juist zijn frustratie blijken. De VS heeft meermaals gedreigd dat het zich terug zal trekken als de strijdende partijen niet snel een akkoord sluiten.