Het is “complete chaos” in de containersector. Niet eerder zijn er in een maand tijd wereldwijd zo veel zeeschepen geannuleerd als voor de komende maand: 80 containerschepen hebben hun route geschrapt of gewijzigd. Dat komt neer op zo’n 20 procent van de totale containercapaciteit. Ter vergelijking: tijdens het dieptepunt van de coronacrisis kwam het aantal geschrapte vaarten uit op 50, zegt brancheorganisatie Evofenedex.
In de internationale scheepvaart wordt steeds voelbaarder wat de effecten zijn van het nieuwe Amerikaanse handelsbeleid. Volgens Casper Roerade van Evofenedex is het aantal wijzigingen op de vaarroutes alarmerend en hij sluit niet uit dat er de komende weken nog meer schepen uit de vaart worden gehaald. “De volledige impact voor de zeevaart is nog niet te overzien”, zegt Roerade.
Volgens Roerade kun je de containerscheepvaart goed vergelijken met een buslijn. Het containerschip heeft een vaste route. Per vaardienst verschilt het aantal stops, maar gemiddeld meert een containerschip in acht verschillende havens aan. In elke haven wordt een schip vervolgens (gedeeltelijk) gelost en geladen om vervolgens door te gaan naar de volgende haven.
Vooral containerschepen die normaal gesproken tussen China en de VS varen, verleggen hun routes. De handel tussen China en de VS is fors afgenomen nadat president Trump de afgelopen tijd steeds hogere importheffingen had ingevoerd op producten China.
Ook producten vanuit de rest van de wereld worden sinds begin april extra belast. Trump verlaagde deze heffingen al snel naar 10 procent voor de meeste landen. Maar ook het wispelturige beleid van de Amerikaanse overheid leidt wereldwijd tot veel onrust.
Niet alleen de heffingen op goederen veroorzaken veel onzekerheid in de zeevaartsector. Ook de heffing die Trump op 17 april invoerde voor Chinese schepen is een grote last voor containervervoerders. Die heffing geldt naast schepen die onder de Chinese vlag varen ook voor schepen die gemaakt zijn in China en bijvoorbeeld onder Nederlandse vlag varen. Bij het aanmeren in een Amerikaanse haven moet de heffing betaald worden.
Veel exporteurs kijken momenteel de kat uit de boom. Het leidt ertoe dat er momenteel veel verandert in het vaarschema van de containerschepen. Dat merkt ook TransHeroes, een logistiek bedrijf dat containers boekt op vrachtschepen. “Het is een chaos. Er is ontzettend veel vertraging in de haven van Rotterdam. Op de wereldwijde zeevrachten is het op dit moment een puinhoop”, zegt Edwin Asveld, directeur van TransHeroes.
Sommige bedrijven wachten met het versturen van goederen. Maar er zijn ook bedrijven die al weken wachten op spullen die zij hebben besteld of die hun eigen producten niet op een boot krijgen op dit moment. “De vertragingen die nu ontstaan, zijn bijzonder onprettig als je afhankelijk bent van wat er in de containers zit”, zegt Asveld.
Lege schappen
De verwachting is dat de schade voor de VS zelf het grootst is. Doordat er minder containers naar de VS varen, hebben Amerikaanse bedrijven minder containers om hun spullen weer naar het buitenland mee te exporteren. Deskundigen verwachten dat er de komende maanden steeds meer lege schappen te zien zullen zijn in de VS. Ook is de verwachting dat veel producten een stuk duurder zullen worden voor de Amerikaanse consument.
De impact voor de zeehandel is groot. Door jarenlange snoeiharde concurrentie is het vervoer over zee zeer efficiënt en zijn de winstmarges klein. Er kunnen lokale tekorten komen en havens die normaal gesproken veel minder goederen binnenkrijgen moeten nu opeens grote aantallen containers lossen. Als er steeds meer schepen vast komen te liggen voor de Rotterdamse haven kunnen handelsstromen in de war raken, waardoor er tekorten ontstaan.
De hoop is dat China en de VS op de korte termijn een deal sluiten over de heffingen, De verwachting is dat er dan weer fors meer naar de VS gevaren zal worden. Toch zal dat niet in een klap alle problemen oplossen. “Een verstoring van de markt heeft grote impact. Het kost maanden om hiervan te herstellen”, waarschuwt Roerade.