NAVO-secretaris-generaal Rutte stelt volgens bronnen van persbureau Reuters voor dat lidstaten van het Atlantisch bondgenootschap hun aan defensie gerelateerde uitgaven verhogen tot 5 procent van hun bruto binnenlands product (bbp). Nu is dat nog 2 procent.
De 5 procent die Rutte voorstelt, bestaat volgens Reuters uit twee delen: 3,5 procent moet aan pure defensie-uitgaven worden besteed, 1,5 procent aan uitgaven waar defensie van meeprofiteert, zoals cyberveiligheid of de verbetering van wegen en bruggen die ook voor troepenverplaatsingen van belang zijn.
Het lijkt erop dat Rutte zo de kloof probeert te dichten tussen de wens van de Amerikaanse president Trump en wat in Europa en Canada mogelijk wordt geacht.
Tientallen miljarden extra
Trump is het zat dat veel NAVO-landen de norm van 2 procent al jarenlang niet halen, terwijl de VS het leeuwendeel van het NAVO-budget voor zijn rekening neemt.
Vanwege de Russische agressie in Oekraïne wordt binnen de NAVO al langer gepraat over verhoging van de NAVO-norm. Rutte stelde vorig jaar een verhoging van de norm “ten noorden van” 3 procent voor.
Trump ging in januari onverwachts een forse stap verder: hij eist dat de norm naar 5 procent van het bbp gaat. Voor Nederland zou dat betekenen dat de regering tientallen miljarden extra voor defensie moet uittrekken.
Met name Zuid-Europese lidstaten zeggen dat ze dit onmogelijk kunnen betalen. Ook is het de vraag of het zin heeft, omdat de defensie-industrie mogelijk niet klaar is voor een forse toename van de vraag.
Knopen doorhakken
Op de NAVO-top van juni in Den Haag moeten knopen worden doorgehakt. Diplomaten zeggen dat Trump dreigt weg te blijven als de andere lidstaten hun defensie-uitgaven niet fors verhogen.
Mogelijk proberen de Amerikanen hun bondgenoten zo onder druk te zetten. Als de regeringsleider van veruit de belangrijkste lidstaat verstek laat gaan, is de top bij voorbaat mislukt.
De EU biedt de Europese NAVO-landen wel wat lucht. Lidstaten mogen hun begrotingstekort vier jaar lang tot 4,5 procent van hun bbp laten oplopen. Normaal gesproken mag dat tekort maximaal 3 procent van het bbp zijn.
Die 1,5 procent extra moet dan wel aan defensie worden besteed. 16 van de 27 EU-landen willen van deze regeling gebruikmaken.