Eenzaamheid onder jongvolwassenen neemt toe. Meer dan de helft van de mensen tussen de 18 en 25 jaar voelt zich regelmatig eenzaam, stelt de Gezondheidsmonitor. Iemand die daar ervaring mee heeft en zich bezighoudt met mentale gezondheid is oud-profvoetballer Gianni Zuiverloon.
Ondanks het geld en de luxe levensstijl leef je als profvoetballer vooral een eenzaam bestaan, stelt hij op NPO Radio 1 in Langs de Lijn En Omstreken. “Je moet zo focussen op elke dag presteren, onder druk staan, alles moeten laten voor het voetbal. Dan kan je nog omringd zijn door duizenden mensen, maar je toch eenzaam voelen.”
“Negentig procent van de voetballers heeft last van prestatiedruk. Zelfs Messi gaf voor elke wedstrijd over bij Barcelona.”
Zuiverloon, die ambassadeur is van de actie ‘Samen tegen alleen’ waar onder meer de eredivisieclubs aan meedoen, wil jonge voetballers – zoals zijn 12-jarige zoon die in de jeugd bij Ajax speelt – meegeven dat je over je gevoelens moet praten. “Ik gun hem het traject, maar niet die eenzaamheid. Het enige wat ik hem kan meegeven is advies.”
‘Moeilijk slapen’
Waar liep Zuiverloon tegenaan tijdens zijn carrière bij onder meer Feyenoord, West Bromwich Albion en RCD Mallorca? “Moeilijk slapen voor een wedstrijd. De zenuwen waar je niet de baas over bent. De eenzaamheid als je in het buitenland zit, of als je blessures hebt. Je zit in een team, maar je bent als individu alleen maar bezig om terug te komen en niemand die je daarbij helpt.”
“Je kan niet altijd je familie meenemen, je vriendin werkt misschien, je ouders zitten in Nederland, je kind gaat in Nederland naar school.”
Vooral zijn tijd in Engeland noemt hij lastig. Hij was 21 toen hij in 2008 bij West Bromwich ging spelen. “In Engeland gaat het om veel meer geld, de stadions zijn overvol, de druk is immens. Als het privé niet lekker loopt, heeft dat direct effect op het presteren.”
Hoewel er nu meer aandacht lijkt te zijn in het voetbal voor mentale gezondheid, was dat vijftien jaar geleden nog niet zo. Zuiverloon: “Het was een taboe, er werd niet gesproken over emoties en gevoelens of prestatiedruk.”
Praten, maar met wie?
Zuiverloon besloot in het buitenland een keer naar zijn trainer toe te stappen. “Hij gaf me toen welgeteld twee dagen rust en zei: in het weekend moet je er staan. Toen speelde ik een verschrikkelijke wedstrijd en daarna zat ik zes weken op de bank.”
Hij wil maar zeggen: de prijs voor je kwetsbaar opstellen was hoog, vanwege het onbegrip. Als iets er niet mag zijn, kan je het ook niet op een gezonde manier aanpakken. “Er bestaat niet zoiets als een burn-out in het voetbal. Je moet constant scherp zijn. Dat kon ik niet en daar werd ik keihard op afgerekend.”
Inmiddels is er meer aandacht voor het mentale welzijn van voetballers. Openheid van de profs zelf helpt daarbij. Zo was in 2022 Denzel Dumfries na afloop van het gewonnen WK-duel van Oranje tegen de Verenigde Staten openhartig. De rechtervleugelverdediger van het Nederlands elftal vertelde dat hij hulp kreeg van een sportpsycholoog.
Onlangs deelde PSV’er Guus Til dat hij zich vaker verlamd in zijn emoties voelde. “Superkrachtig van hem”, aldus Zuiverloon.
De uitspraak van Til werd groot opgepakt in de media, maar in de voetbalwereld is het al langer een onderwerp waar steeds meer aandacht voor is. Grote clubs hebben tegenwoordig een sportpsycholoog in dienst, spelers zoeken zelf een mental coach.
Hoge prijs
Zuiverloon is daar blij mee. “Je lichaam trainen is net zo belangrijk als het mentale stuk. Ik denk dat het kapitaalvernietiging is als je beide niet traint.”
Zelf heeft hij mogelijk een hoge prijs betaald. Want zou hij verder zijn gekomen in het profvoetbal als hij hulp had gehad toen hij in Engeland tegen een burn-out aanzat? Hij denkt van wel. “Mijn mentale problemen hadden impact op mijn spieren en leidden tot blessures.”