Nederlandse rechters roepen politici op de rechtspraak te beschermen. Rechters worden steeds vaker als zondebok gebruikt wanneer politieke oplossingen voor maatschappelijke problemen uitblijven, schrijft de Raad voor de rechtspraak in het nieuwste jaarverslag.
Voorzitter Henk Naves van de raad vindt het begrijpelijk dat er kritiek kan komen op een uitspraak van rechters. Als voorbeeld noemt hij de rechtszaak tussen Milieudefensie en Shell over het verminderen van de CO2-uitstoot, die samenhangt met het Nederlandse klimaatbeleid.
“De rechter oordeelt niet over wat wenselijk is, maar over wat volgens het recht mag, en dat is een fundamenteel verschil”, zegt de voorzitter.
Winnaar en verliezer
“Rechterlijke uitspraken, met vaak een winnaar en een verliezer, roepen soms heftige emoties op”, aldus Naves. “Zeker als het gaat om maatschappelijke kwesties waarbij mensen recht tegenover elkaar staan.”
Hij heeft minder begrip voor politici die de onvrede aanwakkeren over uitspraken van rechters en niet zoeken naar een oplossing voor maatschappelijke problemen. “Dan ondermijnen ze het gezag van de rechter en het vertrouwen in de rechtsstaat”, aldus Naves.
Zo zei landbouwminister Wiersma na een uitspraak begin dit jaar over stikstof “dat het niet de uitspraak was waar ze op had gehoopt” en eind maart zei justitieminister Van Weel dat hij “met verbazing” een uitspraak van de Amsterdamse rechtbank had gelezen.
Volgens Naves ligt “de erosie van de rechtsstaat” op de loer. Als de rechter steeds vaker als een “sta-in-de-weg” wordt afgeschilderd, wordt de weg naar het negeren van rechterlijke uitspraken vrijgemaakt, zegt Naves.