Nederland had de beslistermijn bij asielaanvragen in 2022 niet mogen verlengen. Dat meldt het Europese Hof van Justitie in een uitspraak. Die termijn mag alleen worden overschreden als plotseling veel meer asielzoekers een verzoek indienen, oordeelt het hof.
Het vorige kabinet verlengde de beslistermijn in 2022 van zes naar vijftien maanden. Het kabinet achtte dat nodig, omdat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) het hoge aantal asielaanvragen niet aankon. Er waren grote achterstanden ontstaan, waardoor veel asielzoekers veel langer moesten wachten op een beslissing dan de wettelijke termijn van zes maanden. Vanwege het overschrijden van de termijn van zes maanden, moest de IND miljoenen euro’s aan dwangsommen betalen.
Een Turkse asielzoeker, wiens asielzaak met negen maanden was verlengd, vocht die verlenging aan in de rechtszaal. De rechtbank in Amsterdam oordeelde dat die verlenging in strijd was met de regels. Daarna werd het hoger beroep behandeld door de Raad van State. Die vroeg het Europese Hof van Justitie om uitleg te geven over de beslistermijn.
Het hof oordeelt dat de termijn alleen verlengd mag worden als het aantal asielaanvragen plotseling substantieel toeneemt. Dat was in 2022 niet het geval in Nederland. Personeelstekorten en bestaande achterstanden zijn volgens het hof geen geldige reden om de beslistermijn te verlengen.
‘Kan duizenden zaken raken’
Wat dit in de praktijk betekent voor asieluitspraken in Nederland, is nog onduidelijk. De Raad van State zal de uitspraak van het EU-hof meenemen in het oordeel over de rechtszaak van de Turkse man. Daarna wordt duidelijk wat precies de gevolgen zijn voor lopende asielzaken in Nederland.
Volgens advocaat Marq Wijngaarden, die de Turkse asielzoeker bijstaat, raakt de uitspraak mogelijk duizenden lopende asielzaken. In maart had de IND in 35.730 zaken nog geen beslissing genomen na de termijn van zes maanden.
In al die zaken kunnen mogelijk dwangsommen worden opgelegd, zegt Wijngaarden tegen persbureau ANP. Zo’n dwangsom kan de overheid 100 euro per persoon per dag kosten. Zaken die inmiddels zijn afgehandeld, kunnen volgens hem geen aanspraak meer maken op een schadevergoeding.
VluchtelingenWerk, die zich ook aan de zaak verbond, noemt de uitspraak van vandaag tegen het ANP “van groot belang voor duizenden mensen die al jaren in onzekerheid verkeren”.