De Koninklijke Bibliotheek (KB) roept de hulp in van het publiek bij de opsporing van kostbare Russische boeken die in 2023 uit de collectie zijn gestolen. Het gaat om zes uitgaven uit de eerste helft van de 19de eeuw van de Russische schrijver en dichter Aleksandr Poesjkin.
Nu het politieonderzoek is vastgelopen, hopen de KB en de politie dat “internetspeurders” een doorbraak kunnen bieden. Daarom heeft de KB allerlei informatie over de verdwenen werken gepubliceerd.
Een vermoeden over wie er achter de diefstal zitten is er wel. Europese opsporingsdiensten hebben vorig jaar in Estland, Letland, Georgië en Frankrijk zeker vier Georgische verdachten opgepakt. Zij zouden lid zijn van een bende die zich specialiseerde in de diefstal van zeldzame en kostbare boeken.
Onschatbare waarde
Volgens Europol was deze bende in 2022 en 2023 verantwoordelijk voor de diefstal van boeken uit nationale en historische bibliotheken in Tsjechië, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Letland, Litouwen, Polen en Zwitserland.
In totaal zouden ze 170 boeken hebben buitgemaakt met een gezamenlijke waarde van 2,5 miljoen euro, maar van onschatbare waarde als cultureel erfgoed. Sommige van deze boeken zijn op veilingen in Moskou en Sint-Petersburg verkocht, waardoor ze als verloren moeten worden beschouwd, aldus Europol.
KB-directeur Wilma van Wezenbeek acht het waarschijnlijk dat deze bende ook voor de diefstal van haar boeken verantwoordelijk was. “We weten niet met 100 procent zeker”, zegt ze. “Maar de kans is er dat zij het zijn geweest, omdat zij geïnteresseerd waren in die patriottische literatuur. Met de waarde van dergelijke literatuur waren ze bekend.”
Van Wezenbeek pleit voor meer openheid over incidenten rondom cultureel erfgoed. “Uit angst voor het openbaren van gevoelige informatie en reputatieschade delen erfgoedinstellingen onvoldoende informatie. Juist die geslotenheid vergroot de kwetsbaarheid.”
Het gaat haar niet alleen om fysieke dreigingen, zoals inbraken en brand en waterschade, maar ook om bedreigingen van digitale collecties door bijvoorbeeld hackers.
“Wij hebben als bibliotheken 2 miljard digitale bestanden. We hebben natuurlijk ook persoonsgegevens. Wat bendes doen, is dreigen met het publiek maken van data die ze hebben ontvreemd, omdat ze daar geld voor willen hebben.”