Vanaf vandaag is het mogelijk om de verhalenroute vuurwerkroute te lopen door de wijk Roombeek in Enschede. Op tien punten staan borden met QR-codes. Wie die scant, hoort verhalen van ooggetuigen van de ramp van zaterdag 13 mei 2000. Ook zijn er video’s en interviews waarbij de gebeurtenissen centraal staan.
De verhalenroute maakt deel uit van de herdenking van de vuurwerkramp 25 jaar geleden. Bij de ontploffing van een opslagplaats voor vuurwerk vielen 23 doden. Bijna duizend mensen raakten gewond, 200 woningen in de wijk Roombeek werden verwoest.
“Met de wandelroute willen we de herinnering aan de vuurwerkramp levend houden”, zegt Tom Meerbeek van RTV Oost, een van de initiatiefnemers van de route. “Maar we willen ook laten zien hoe Roombeek zich heeft ontwikkeld tot een symbool van veerkracht en vernieuwing.”
Huis van Verhalen
De route is mede samengesteld door het Huis van Verhalen, sinds 2013 een ontmoetingsplek in Roombeek waar iedereen kan binnenlopen en haar of zijn verhaal doen. Een van de mensen die daar graag komt is Ed Rademacher. Hij was destijds buschauffeur bij Connexxion en werd kort na 13 mei 2000 gevraagd om bewoners door de wijk te rijden.
“De bewoners wilden graag zien hoe de situatie was. Sommige mensen moesten echt even op een rijtje krijgen wat er gebeurd was”, vertelt hij 25 jaar later. In zijn bus zaten acht mensen. “Er waren er twee die de weg helemaal kwijt waren. Eén man was niet meer te houden, stond tegen de deur aan te rammen: ‘Ik wil eruit! Ik wil eruit!’ Maar dat mocht niet, het was veel te gevaarlijk”, aldus Rademacher. “Ze zeiden: ‘mijn huis staat daar, aan die kant’. Ze wilden kijken… ook al stond er niets meer.”
Alles verloren
“Toen we terugkwamen wilden die mensen me geld geven. 5 gulden. Als dank dat ik ze rondgereden had”, herinnert Rademacher zich. “Die mensen hadden alles verloren, stonden midden in de ellende. En toch wilden ze iets geven. Dan zie je wat paniek en dankbaarheid met mensen kunnen doen.”
Tijdens de rit had Rademacher zijn emoties onder controle. Daarna werd dat moeilijk. “Ik hoorde over het Huis van Verhalen. Daar kun je je verhaal kwijt. Ik dacht: ik ga het toch eens doen”, vertelt hij. “En dat heeft me goed gedaan.”
Podcast
Het blijft niet bij een wandelroute. RTV Oost heeft ook vijf twintigers gevraagd om met betrokken van toen over de vuurwerkramp te spreken. In de podcastserie De ramp door jonge ogen komt onder anderen Herman Derksen aan het woord. Hij was toen directeur-bestuurder van een van de woningcorporaties in Enschede.
“Het is een totaal andere wijk geworden,” zegt hij nu. “De ramp was heel emotioneel en beladen. Anderzijds heeft het ook gesterkt in de ontwikkeling van heel veel zaken, waarbij mensen er voor elkaar waren. Ik denk dat de Enschedeërs trots kunnen zijn op alles wat er daarna gebeurd is. Dat dit toch weer tot stand gekomen is.”
Enschede huilt
De officiële herdenking begint dinsdag 15.00 uur, met het leggen van bloemen bij het monument in Roombeek. Daarbij is ook burgemeester Roelof Bleker. De kerkklokken luiden van 15.25 tot 15.30 uur (het tijdstip van de ramp). Daarna draagt directeur Hadassa Meijer van het Huis van Verhalen het gedicht Enschede huilt van Willem Wilmink voor. Ook wordt een minuut stilte gehouden.
Op tv is dinsdag de documentaire De middag van 13 mei te zien. Daarin vertellen kinderen uit Roombeek, inmiddels volwassen, hoe zij de ramp destijds beleefden. De documentaire is om 22.35 uur te zien op NPO2. Op tv is ook de vierdelige geromantiseerde serie de Vuurwerkramp te zien.