Marcos (31 jaar) is een voormalig Amerikaans militair die vrijwillig dient in Oekraïne. Als machinegeweerschutter helpt hij bij de verdediging van Pokrovsk, een belangrijke stad in de provincie Donbas die de Russen ongeveer al een jaar proberen in te nemen. Daar wordt nu misschien wel de hardste strijd gevoerd van heel Oekraïne.
Hij waarschuwt: “Onderschat de Russen niet. Het lijken slecht getrainde, slecht uitgeruste dienstplichtigen. Maar ze weten wat ze doen en ze zijn gevaarlijk.”
Sinds december is hij in Oekraïne. “Ik ben hier omdat ik geloof in de Oekraïense zaak. De Russische agressie moet gestopt worden. Ze willen meer en meer land. Het doet er niet toe hoeveel concessies hun worden gedaan. Ze zullen altijd meer willen.”
Vechten zonder luchtmacht
Marcus was een ‘Ranger’, een legereenheid die behoort tot de special forces. Hij was ook parachutist, met rode baret, en had ervaring in Afghanistan of Irak, dat laat hij liever in het midden. Als hij bang is, belt hij zijn vader, die ook in het Amerikaanse leger zat. “Jongen, ik meldde me vrijwillig voor iedere missie”, krijgt hij dan te horen. Met andere woorden: niet zeuren.
Bang is Marcos als de Russische luchtmacht door de luchtverdediging breekt. “Als je zo’n gevechtshelikopter op je af ziet komen.” Hij schudt met zijn hoofd. “Dan heb ik het gevoel dat ik hier aan de kant van de Taliban vecht, zonder luchtmacht.”
Het verbaast Marcos dat hij nog niet gewond is geraakt. Hij maakt zich geen illusies. “Iedereen raakt uiteindelijk gewond. In het begin dachten wij Rangers ook dat we onoverwinnelijk waren, omdat we de beste wapens hadden. Tot de eerste van ons door een bermbom tot gehakt werd vermalen.” Hij is des te verbaasder dat hij nog niks heeft opgelopen in Oekraïne, omdat hij groot is en niet al te snel.
Stom of effectief?
Maar met zijn machinegeweer van Belgische makelij is hij razendsnel en precies. Ook in Oekraïne valt hij onder een speciale eenheid, het omstreden Azov-regiment. Als er ergens gaten in de verdediging dreigen te vallen, worden zij gestuurd.
Een maand of drie geleden zag het er heel slecht uit voor de Oekraïners bij Pokrovsk. Azov, met de buitenlanders in zijn gelederen, wist omsingeling te voorkomen van de stad die zo belangrijk is voor de verdediging van de Donbas.
Marcos nam deel aan tegenaanvallen. Maar verdedigen is het belangrijkst. “Ze proberen alles, crossmotoren, quads.” Daar is beeld van, hoe Russische militairen onbeschermd op de Oekraïense linies afscheuren. “Iets kan stom lijken, maar als het werkt is het niet stom. En iedere keer dat ze dit doen en het blijkt effectief. Dan werkt het dus.”
En dan dringen de Russen door in de Oekraïense posities. “Maar dan zijn ze zelf zo verbaasd dat het is gelukt dat ze niet weten wat ze moeten doen.” Dan worden ze ofwel gevangengenomen ofwel “volgepompt” zoals Marcos het noemt.
Poetin denkt dat hij wint
Kraft is de codenaam van een Oekraïense Azov-luitenant. Uit gesprekken met de gevangenen concludeert hij, dat de Russen “niet willen vechten omdat ze veel te gedemotiveerd zijn”. De kleine luitenant (24 jaar) met ringbaard gelooft daarom ook niet in een Russische overwinning.
Poetin is niet geïnteresseerd in vrede, omdat de Russische president denkt dat hij aan het winnen is. Dat is een veelgehoorde analyse van alle gesprekken over een mogelijk bestand. Volgens de luitenant vecht Poetin door, “omdat hij gegijzeld is door de situatie”.
Strijd wordt moeilijker
Poetin heeft zo veel gelogen, vertellen de gevangenen volgens Kraft. “Ze krijgen niet betaald, ze worden niet bevoorraad, ze krijgen geen medische verzorging, hun gewonden worden niet van het veld gehaald. Ze worden voortgejaagd, ze hebben geen keuze, ze kunnen alleen maar doen wat er gezegd wordt, de dood is voor hen en achter hen.”
De luitenant doelt op de ‘zagradotrjady’, Russische blokkade-eenheden. Die schieten hun eigen soldaten neer, als die terugkeren van een aanval, zonder daartoe opdracht te hebben gekregen. Marcos heeft dat niet zelf gezien, maar wel het schieten gehoord in het achterland na een mislukte aanval.
Kraft ziet de Russen dan wel niet doorbreken, hij denkt wel dat de strijd moeilijker wordt als de regering Trump militaire hulp vermindert of stopzet. “Maar het is niet het eerste jaar dat we vechten, we vinden wel weer een oplossing.”
Niet terugkeren
De Amerikaan Marcos is niet zo geïnteresseerd in de politiek thuis. Als Trump zich afkeert van Oekraïne zal hem dat niet demotiveren: “Ik haal mijn inspiratie niet uit de Amerikaanse regering, maar uit mijn Oekraïense en internationale broeders en zusters.”
“Ik laat het zover komen dat ze hun bescherming moeten opgeven, maar niet zover dat ze mij kunnen raken. Dat geven we ze de kans om zich over te geven, maar niet om terug te keren.”