Het haalt regelmatig het nieuws: deelnemers aan hardloopevenementen die onwel worden. Gisteren was het raak in Leiden en Leeuwarden, mede door de temperatuur van meer dan 20 graden. Meerdere hardlopers werden onwel, één deelnemer overleefde het zelfs niet.
Ook bij de marathon in Enschede overleed vorige maand een deelnemer nadat hij onwel was geworden. En bij de Dam de Dam tot Damloop tussen Amsterdam en Zaandam in september mochten de laatste 5000 lopers niet van start vanwege een grote druk op de hulpdiensten, net als bij de marathon in Leiden eerder dat jaar.
Wat gebeurt er als lopers onwel worden? En hoe kan je dat voorkomen?
“De wil om een persoonlijk record te halen is soms groter dan het verstand om je aan te passen aan de omstandigheden”, zegt René Wit. Hij is adjunct-directeur bij Le Champion, dat onder andere de marathon van Amsterdam en de Dam tot Damloop organiseert. “Daar valt wel winst te behalen.”
Zondag is de halve en hele marathon van Utrecht. Verschillende lopers liepen in de volle zon nog een laatste training. Het is belangrijk om niet over je grens te gaan, maar dat is wel lastig in een wedstrijd, vertellen ze in deze video:
Sinds de coronacrisis zijn steeds meer mensen gaan hardlopen en hardloopevenementen zijn sneller dan ooit uitverkocht. Bij zo’n wedstrijd worden lopers soms niet lekker door een hitteberoerte.
De lichaamstemperatuur loopt dan op tot zo’n 40 à 42 graden. “Eigenlijk heb je hoge koorts”, zegt Cees van Romburgh van het Rode Kruis, dat bij veel hardloopevenementen de eerste hulp verzorgt. Hij legt uit dat het zweten stopt, waardoor het lichaam zichzelf niet meer gekoeld krijgt.
Door de hoge lichaamstemperatuur worden mensen duizelig en gaan ze ongecontroleerd lopen. Bij een hitteberoerte is het devies van het Rode Kruis: direct koelen. “Hoe sneller je begint met koelen, hoe sneller de temperatuur in het lichaam daalt”, zegt Van Romburgh. “Anders kunnen organen gaan uitvallen.”
Oververhitte lopers worden in een laken met ijs gewikkeld of krijgen een koelbad. Op die manier kan de temperatuur binnen een kwartier weer zo’n vier graden zakken. “Het mooie is dat iemand die bijna buiten bewustzijn was, weer kan bijkomen.”
Uit de gegevens van Le Champion blijkt niet dat er meer hardlopers onwel worden dan in eerdere jaren. Wel is er volgens Wit meer media-aandacht voor sporters die niet goed worden tijdens een wedstrijd.
Dat beaamt Van Romburgh. “Ook tien jaar geleden zag je hardlopers die werden afgevoerd op een brancard. Maar er is steeds meer aandacht gekomen voor hitte en de risico’s daarvan.”
Trainen in de warmte
Om een hitteberoerte te voorkomen is het volgens Van Romburgh belangrijk om ook te trainen in de warmte. “Je lichaam moet zich instellen op de buitentemperatuur. Als je opeens in hogere temperaturen gaat rennen, is je lichaam daar nog niet aan gewend.” Ook is het volgens hem belangrijk om voorafgaand én tijdens een wedstrijd genoeg te drinken.
Le Champion werkt bij ieder hardloopevenement met een weerkundige. “Die kijkt naar de temperatuur, de luchtvochtigheid, de wind en de zonkracht”, zegt Wit. Afhankelijk van het weerbeeld kan worden besloten om extra waterpunten aan te leggen, de wedstrijd te vervroegen, of deelnemers meer te spreiden over het parcours.
Ook probeert de organisatie deelnemers goed voor te bereiden met tips. Bij een hoge temperatuur of hoge luchtvochtigheid krijgen lopers het advies om zich niet te warm te kleden, gebruik te maken van de sponsen en waterpunten onderweg en hun snelheid aan te passen aan de omstandigheden, zegt Wit. “We hopen dat lopers zoveel mogelijk wat met deze tips doen.”