Fans en artiesten in Basel maken zich op voor de tweede halve finale van het Eurovisie Songfestival. Zestien landen treden op, waaronder Israël. Dat maakt deze uitzending voor de organisatie van het Songfestival ook meteen de spannendste, want het is de vraag of er opnieuw protesten zullen zijn in de zaal. Tijdens de laatste repetitie met publiek was vanmiddag al veel gefluit te horen.
Vorig jaar was het onrustig in de zaal tijdens het optreden van Israël en klonk er luid boegeroep. De deelnemende omroep van het land, KAN, diende daarop een klacht in bij de Songfestival-organisatie.
En die kritiek is niet weg. Twee weken geleden deden tientallen oud-deelnemers van het Eurovisie Songfestival een oproep om Israël uit te sluiten van het evenement. In een brief schreven ze dat de Israëlische omroep “medeplichtig is aan Israëls genocide op de Palestijnen in Gaza” en dat de omroep daarom niet mee zou mogen doen.
Situatie in Gaza
En, anders dan vorig jaar, mengen publieke omroepen uit heel Europa zich nu in het debat. Zo wil de Spaanse RTVE “een debat over de deelname van de Israëlische publieke omroep aan de competitie”. RTVE zegt daarmee te luisteren naar “signalen van verschillende belangengroepen in de Spaanse samenleving over de situatie in Gaza”. De publieke omroepen uit Ierland, IJsland en België sloten zich aan bij het debatverzoek.
In Eurovisie-gaststad Basel zijn deze week meerdere protesten tegen de deelname van Israël. Op een demonstratie gisteravond kwamen een paar honderd mensen af.
“Dat mijn stad dit toestaat, daartegen moet ik protesteren”, vertelt demonstrant Vanessa. “Ik ga niet kijken: ik boycot het en blijf buiten de stad als teken van verzet.” De organisator van het protest voegt toe “onmogelijk te kunnen juichen voor een land dat kinderen doodt, dat maakt me boos”.
De demonstranten maken een vergelijking met Rusland, dat in 2022 meteen werd uitgesloten van het Songfestival toen het Oekraïne binnenviel. De betogers in Basel krijgen daarbij steun van de Zwitserse songfestivalwinnaar van het afgelopen jaar, Nemo. Die sprak zich een week geleden uit tegen de Israëlische deelname.
De EBU, verantwoordelijk voor de regels op het Songfestival, verdedigt zich voor de deelname van Israël. “Het Songfestival is een festival waar openbare omroepen aan deelnemen”, legt mediadirecteur Jean Philip De Tender uit. “En omroep KAN uit Israël heeft het recht om deel te nemen mits zij aan de regels voldoen. En dat is dit jaar zo.”
De Tender wil ook benadrukken dat er weliswaar debat is, “maar dat geen van de omroepen in andere landen zich heeft uitgesproken tegen deelname van KAN”.
Vergelijking met Rusland
Dat veel demonstranten de situatie vergelijken met die van Rusland in 2022, ziet De Tender als een misverstand. “We zagen toen dat de Russische omroep geen onafhankelijke omroep meer was en de regels aan de laars lapte. Daarom sloten we ze uit van het Songfestival en ook als lid van de EBU.”
Volgens De Tender is de situatie met de Israëlische omroep KAN heel anders. “Ze zijn een onafhankelijke omroep. Sterker nog, de Israëlische premier Netanyahu zou KAN het liefst opheffen of privatiseren. Dat zegt denk ik genoeg over de positie van KAN tegenover de Israëlische regering.”