Er is een meerderheid binnen de Europese Unie voor het Nederlandse voorstel van minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) om te onderzoeken of Israël nog wel voldoet aan de voorwaarden voor samenwerking met de EU. De Europese Commissie heeft daarop besloten dat er inderdaad een onderzoek komt, zo heeft EU-buitenlandchef Kallas bevestigd.
Veldkamp zei eerder al dat volgens hem onder meer de Israëlische blokkade van hulpgoederen naar de Gazastrook indruist tegen het internationaal humanitair recht en hij pleitte ervoor dat uit te zoeken. Zolang zo’n onderzoek er niet komt, zet Nederland zijn veto in om onderhandelingen te blokkeren over een verlenging van een ‘actieplan’ dat bij de samenwerkingsovereenkomst hoort, zei Veldkamp.
‘Heel duidelijk signaal’
Veldkamp was vandaag in Brussel voor een overleg met zijn EU-collega’s. Hij zei na afloop van die bijeenkomst dat er niet is gestemd over het Nederlandse voorstel, maar dat er wel een “duidelijke meerderheid” was. Verder werden de zorgen over de humanitaire situatie in de Gazastrook “zeer, zeer breed gedragen” door de EU-ministers.
“En dat vind ik belangrijk, want hiermee geven wij als Europa nu een heel duidelijk signaal af dat het ons echt menens is. Dat wij echt heel bezorgd zijn over de humanitaire situatie”, zei Veldkamp.
“We hebben na die verschrikkelijke aanslagen van 7 oktober 2023 door Hamas altijd gezegd dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen”, aldus Veldkamp. “Maar we hebben ook altijd gezegd dat het zich daarbij wel heeft te houden aan het humanitair oorlogsrecht. En dat is ook iets waar we Israël op blijven aanspreken.”
Het is niet duidelijk hoe lang het EU-onderzoek gaat duren. Volgens Veldkamp is de Europese Commissie nu aan zet. “En wat voor mij van belang is, is dat vanuit haar besluit (EU-buitenlandchef Kallas, red.) nu ook een heel duidelijk signaal is afgegeven dat we ongelofelijk bezorgd zijn.”
Het onderzoek richt zich op de vraag in hoeverre Israël afspraken naleeft van een verdrag tussen Israël en de EU, dat onder meer handelsvoordelen biedt. In artikel 2 van het verdrag staat dat de verhouding tussen de EU en Israël en de overeenkomst zelf gebaseerd zijn op respect voor de mensenrechten en democratische principes.
Genocidale opzet
Mensenrechtenorganisaties stellen al maanden dat Israël zich schuldig maakt aan schendingen van het internationaal humanitair recht of zelfs genocide. Amnesty International publiceerde in december een onderzoek van 300 pagina’s, waarin staat dat Israël handelt met de genocidale opzet om de Palestijnen “gedeeltelijk of volledig te vernietigen”. Ook Human Rights Watch stelde dit vast, net als VN-onderzoekers.
Ook deskundigen binnen het internationaal recht, die zich doorgaans wat terughoudender opstellen dan bijvoorbeeld historici en sociale wetenschappers, spreken steeds vaker van genocide.