Het is een grote belofte van de nieuwe Duitse regering: het aantal asielzoekers in Duitsland zo ver mogelijk terugdringen. Daarvoor draait ze aan alle mogelijke knoppen, en de gevolgen zijn nu al merkbaar. Ook voor Afghanen die vluchten voor de Taliban.
“In Afghanistan leef je niet, je overleeft.” Op een bankje aan de oever van de Weser vertelt Ali Tawakoli hoe hij in Duitsland is beland.
Nadat de Taliban in Afghanistan aan de macht waren gekomen, wist hij dat hij als homo niet meer veilig was. Lhbti’ers worden opgespoord en opgepakt, vertelt hij. Zodra ze één iemand hebben, gebruiken ze die om anderen te vinden.
Eenmaal in de gevangenis kunnen de martelingen gruwelijk zijn. “Ze geven elektrische shocks, trekken vingernagels uit, er zijn groepsverkrachtingen. Ze kleden mensen uit en filmen ze. De mishandeling is lichamelijk en psychisch.”
Ook hij is mishandeld door een groep mannen toen hij op het punt stond om met een transvriendin het land uit te vluchten, zegt hij. “Ze hebben me met zwepen en geweerkolven geslagen, zonder ook maar een vraag te stellen.”
Ze wisten te ontkomen en naar het buitenland te vluchten. Daar lukte het Tawakoli uiteindelijk om een visum voor Duitsland te krijgen, waar hij sinds 2022 woont. Hier zet hij zich als mensenrechtenactivist in voor lotgenoten, door aandacht te vragen voor hun situatie.
Opnameprogramma’s via ambassades
De vorige Duitse regering bood verschillende opnameprogramma’s voor mensen die moeten vluchten voor de Taliban. Naast lhbti’ers bijvoorbeeld ook journalisten en politieke tegenstanders. Als na verschillende procedures blijkt dat ze aan de eisen voldoen, kunnen ze in aanmerking komen voor een visum. Om die aan te vragen moeten ze naar de Duitse ambassade in buurland Pakistan, omdat Afghanistan geen diplomatieke betrekkingen heeft met Duitsland.
Op dit moment zijn er ruim 1500 Afghanen die na toetsing van de Duitse overheid de toezegging kregen dat ze mogen komen en in Pakistan op een chartervlucht wachten. Alleen: de nieuwe Duitse regering wil die toezeggingen waar mogelijk nu intrekken.
“Dat opnameprogramma klopte van begin af aan niet”, vindt Alexander Throm, als CDU-parlementariër degene die namens de regeringspartij van Merz het woord voert over migratie. “Want het gaat niet om mensen die voor ons gewerkt hebben, maar om personen die geen relatie met Duitsland hebben. Wij zijn niet verantwoordelijk voor hen.”
Wat hem betreft moet Duitsland aan elke mogelijke knop draaien. “Omdat we van alle mogelijkheden gebruik moeten maken de toestroom nu eerst te verminderen, gezien de overbelasting van onze samenleving.”
Want ook al neemt het aantal asielaanvragen in Duitsland op dit moment duidelijk af, het is nog altijd te hoog vindt hij. Volgens hem is het niet alleen een kwestie van opvangcapaciteit bij gemeenten, maar ook van acceptatie in de samenleving. “De bereidheid om vluchtelingen op te vangen is in Duitsland nog nooit zo klein geweest als nu.”
Met strenger migratiebeleid hoopt zijn partij draagvlak bij de Duitsers terug te winnen en de groeiende steun voor de extreemrechtse AfD te remmen.
Onzeker vervolg
Voor de Afghanen die nu in Pakistan wachten, is het nu zeer onzeker of ze nog naar Duitsland kunnen. Als het niet anders kan, moet de overheid zich aan haar beloftes houden, aldus Throm. Als het wel anders kan, moet het ook anders. “We zullen juridisch toetsen in hoeverre we de toezeggingen kunnen intrekken.”
Volgens Tawakoli lopen die mensen daardoor nu gevaar, omdat zij maar tijdelijk toestemming hebben om in Pakistan te blijven. “De Pakistaanse regering heeft gewaarschuwd dat deze mensen uitgezet worden, als de ontvangende staten ze niet ophalen.” Dan zal de Pakistaanse overheid ze waarschijnlijk oppakken en alsnog aan de Afghaanse regering overhandigen, vreest hij.
Dat zij daardoor gevaar lopen, is niet duidelijk, vindt parlementariër Throm. “Daarvoor is geen enkel bewijs. Journalisten noch politici moeten meedoen aan zulke speculaties.”
Eén Afghaanse familie heeft de Duitse staat inmiddels voor de rechter gesleept. Zij wachten volgens Duitse media al zestien maanden in Pakistan en hopen nu af te dwingen dat ze alsnog mogen komen.
Tawakoli is blij dat hij in Bremen is, ook al merkt hij in Duitsland soms ook verzet tegen lhbti’ers. “Hier kan ik mezelf zijn en voor mijn eigen rechten opkomen.”