Terwijl de oorlog in Gaza voortwoekert werd deze week in de Marokkaans stad Rabat gesproken over een tweestatenoplossing in het Israëlisch-Palestijnse conflict. De bijeenkomst, met vertegenwoordigers van 84 landen, werd georganiseerd door Marokko en Nederland. Doel is om in juni bij de Verenigde Naties met aanbevelingen te komen.
Zowel Nederland als Marokko steunt een tweestatenoplossing voor het conflict in het Midden-Oosten. De hoogste afgevaardigde namens de Nederlandse overheid in Rabat is de secretaris-generaal van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Christiaan Rebergen.
Volgens hem is het belangrijk dat er internationaal wordt gewerkt aan een politieke oplossing, ook al lijkt die nu nog ver weg. Zo heeft premier Netanyahu herhaaldelijk gezegd niets te zien in een Palestijnse staat en nam het Israëlische parlement vorig jaar een motie aan waarin zo’n staat een existentiële bedreiging voor Israël wordt genoemd.
Rebergen houdt desondanks hoop. “Juist in een tijd waarin iedereen is gefocust op de verschrikkelijke situatie, is het ook goed om te werken aan een politiek proces. Hoe lastig dat op dit moment ook is”, zegt Rebergen. Dat Nederland en Marokko deze bijeenkomst samen organiseren is volgens hem een uiting van het goede partnerschap tussen de twee landen.
Afgelopen september werd de ‘Wereldwijde alliantie voor de implementatie van de tweestatenoplossing’ in het leven geroepen door de VN. In Rabat kwam de alliantie al voor de vijfde keer bijeen. Er zijn drie doelen: een staakt-het-vuren in Gaza, de terugkeer van de Israëlische gijzelaars en concrete plannen voor een tweestatenoplossing.
Diplomatieke druk
De bijeenkomst in Rabat valt opvallend samen met een koerswijziging van het Nederlandse kabinet ten aanzien van Israël en de oorlog in Gaza. Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp kwam vanwege het aanhoudende Israëlische geweld en de humanitaire blokkade van Gaza met een voorstel om de EU een onderzoek te laten doen naar Israël en mogelijke mensenrechtenschendingen. Gisteren werd duidelijk dat dat onderzoek er komt. Als daaruit blijkt dat sprake is van mensenrechtenschendingen, zou de EU volgens Veldkamp de samenwerking met Israël moeten herzien.
Marokko en Israël haalden hun diplomatieke banden in 2020 nog aan, als onderdeel van de Abraham Akkoorden. In Marokko stuitte dat op veel weerstand. Sinds de systematische aanvallen op Gaza door Israël zijn honderdduizenden Marokkanen de straat op gegaan. Zij willen dat de banden met Israël weer worden verbroken. Hier wordt vooralsnog geen gehoor aan gegeven door de Marokkaanse overheid.
African Lion 25
Op dit moment heerst in Marokko onrust rondom een militaire oefening waar Israël ook aan meedoet. African Lion 2025, zoals die oefening heet, wordt aangestuurd door de Verenigde Staten en vindt plaats in Senegal, Ghana, Tunesië en Marokko. Daar doen tienduizend troepen uit veertig landen aan mee, waaronder militairen uit Nederland en Israël. Van de landen waar de oefening plaatsvindt is Marokko het enige land dat de Israëlische troepen heeft ontvangen.
Verschillende Marokkaanse media melden dat de brigade die verantwoordelijk is voor de dood van vijftien ambulancemedewerkers in Gaza ook mee zou doen aan de oefening. De Marokkaanse autoriteiten hebben hier niet op gereageerd. Online steken Marokkanen hun ongeloof en boosheid hierover niet onder stoelen of banken. VN-rapporteur Albanese zegt op X dat het een nieuw dieptepunt zou zijn als dat verhaal klopt. “De wereld kijkt mee”, schrijft ze.
Erkenning Palestijnse staat
De bijeenkomsten van de 84 landen moeten leiden tot aanbevelingen en nieuwe ideeën voor het bereiken van een tweestatenoplossing tijdens de VN-conferentie in juni. De Franse president Macron heeft in april nog laten weten dat dit voor Frankrijk een goede gelegenheid zou zijn om de Palestijnse staat te erkennen. In ruil hiervoor zouden de Arabische landen, waaronder Saudi-Arabië, hun erkenning van de staat Israël uit moeten spreken.
Of Nederland op korte termijn de Palestijnse staat zal erkennen is volgens secretaris-generaal Rebergen een keuze waar het kabinet zich over moet buigen. “Het Nederlandse standpunt is dat de Palestijnen het recht hebben om te wonen waar ze wonen”, zegt Rebergen. Volgens hem moet de erkenning van een Palestijnse staat niet een doel op zich zijn, maar moet het worden gezien als een onderdeel van het proces om tot een duurzame tweestatenoplossing te komen.