De beveiliging van militaire locaties en objecten is opnieuw ruim ondermaats. Dat zegt de Algemene Rekenkamer na eigen onderzoek.
Het is niet de eerste keer dat de Rekenkamer dit concludeert. Uit eerdere onderzoeken bleek de beveiliging in 2022 en 2023 ook onvoldoende. Omdat Defensie te weinig vooruitgang liet zien, zette de Rekenkamer haar zwaarste middel in, een officieel bezwaar.
Met dat bezwaar verplicht de Rekenkamer minister Brekelmans om een verbeterplan op te stellen, en dat heeft hij inmiddels gedaan. Als die verbeteringen opnieuw onvoldoende opleveren moet hij zich hiervoor verantwoorden in de Tweede Kamer.
“Aanslagen op commando- of computercentra of wapensystemen kunnen de defensieorganisatie verlammen”, schrijft de Rekenkamer. “We vinden het gebrek aan vooruitgang in de beveiliging van militaire objecten in combinatie met de huidige veiligheidssituatie onacceptabel.”
Met militaire objecten doelt de Rekenkamer onder meer op oefenlocaties van Defensie en op defensievoertuigen zoals marineschepen die in havens liggen.
Bezwaar aantekenen doet de Rekenkamer maar heel zelden, de laatste keer was tijdens de coronacrisis.
Testteams
Eind 2024 voerde Defensie zelf op acht locaties zestien verschillende beveiligingstesten uit. Bij die testen probeerden testteams binnen te dringen op defensielocaties. Hierbij bleek dat beveiligers en medewerkers geen verbetering lieten zien ten opzichte van dezelfde testen in voorgaande jaren.
Volgens de Rekenkamer was het defensiepersoneel te weinig oplettend bij verdachte situaties. Soms wezen medewerkers de testteams zelfs de weg nadat ze onopgemerkt op het terrein waren gekomen.
“Vooral bij de strengst te beveiligen militaire objecten is dit zorgelijk. Het belang van beveiliging in de huidige veiligheidssituatie is blijkbaar onvoldoende doorgedrongen tot de werkvloer”, zo valt te lezen in het rapport.
‘Topprioriteit’
Defensie erkent al langere tijd de problemen rond de beveiliging en noemt het oplossen topprioriteit. “De beveiliging dient op een hoger niveau gebracht te worden. Daarvoor zal met prioriteit geïnvesteerd worden in de versterking van de organisatorische, bouwkundige en elektronische beveiligingsmaatregelen”, staat in de begroting van 2025.
In een reactie op dit nieuwste rapport zegt staatssecretaris Tuinman van Defensie dat hij het rapport “heel serieus” neemt. “Ik maak me er zorgen over. Het wordt steeds onveiliger in Nederland en Europa”, zegt hij. “Het gaat hier voornamelijk om de cultuur bij Defensie. Het veiligheidsbewustzijn moet bij alle medewerkers omhoog, we moeten elkaar meer aanspreken.”
“Daar zijn we nu hartstikke hard mee bezig, maar Defensie is ook onderdeel van de samenleving en we willen niet overal hoge hekken optrekken.” Om te controleren of de verbeteringen echt goed doorgevoerd worden gaat de staatssecretaris zelf met een testteam mee dat probeert een locatie van Defensie binnen te dringen. “Dan krijg ik een gevoel van wat de gebreken zijn.”
Minister Brekelmans hoorde al eerder van het bezwaar van de Rekenkamer en kreeg dus de kans een verbeterplan op te stellen. Dat verbeterplan heeft de Rekenkamer goedgekeurd, wat betekent dat het bezwaar nu geen concrete gevolgen heeft en vervalt.
De staatssecretaris is optimistisch: “Ik beloof dat de Rekenkamer volgend jaar niet weer met zo’n rapport hoeft te komen.”