Nieuwe munitiedepots, laagvlieggebieden voor helikopters en militaire kazernes. Ze zijn allemaal nodig om goed te kunnen trainen in een gevaarlijker wordende wereld, zegt het ministerie van Defensie. Vandaag komt het ministerie met de definitieve lijst van locaties waar het wil uitbreiden.
Volgens staatssecretaris Tuinman van Defensie komen de uitbreidingen op een goed moment. “Het is hartstikke nodig, het wordt steeds onveiliger in Europa. Dat zien we aan de oostflank met de Russische president Poetin, maar ook de VS wordt onvoorspelbaarder”, legt hij uit. “Wij moeten onze eigen broek kunnen ophouden en daarom hebben we ruimte nodig om te kunnen trainen.”
Deze lijst is het resultaat van een zoektocht die maanden geleden startte. Een aantal van de uitgekozen locaties werd de afgelopen tijd al bekend. Zo is het duidelijk dat jachtvliegtuigen, zoals F35’s, vermoedelijk gaan vliegen vanaf Lelystad Airport en dat er een militair oefenterrein geplaatst wordt bij het huidige asielzoekerscentrum in Budel.
Volgens Tuinman is er goed gelet op de spreiding van de nieuwe defensie-uitbreidingen. “We hebben gekeken wat de minimale behoeften zijn, maar het komt in heel Nederland terecht. Elke provincie krijgt zijn deel.”
Hier komen de belangrijkste uitbreidingen:
Naast Lelystad Airport, vallen vooral de grote laagvlieggebieden voor helikopters op. Er waren al twaalf van dat soort gebieden, nu komen er acht bij. Deze sluiten aan op de al bestaande laagvlieggebieden in Nederland. Vooral Zeeland springt in het oog; die provincie wordt namelijk vrijwel volledig een laagvlieggebied.
“Het worden zoveel meer gebieden zodat de impact zo minimaal mogelijk is. We gaan daarnaast ook rekening houden met broedseizoenen en grote festiviteiten”, zegt Tuinman.
Ondanks die beloofde minimale impact kunnen laagvliegende helikopters best ingrijpend zijn. Cindy Klop woont in een al bestaand laagvlieggebied en is eigenaar van twee paarden. “Die krijgen er heel veel stress van en rennen dan weg.”
De stress leidt soms tot onprettige situaties voor de dieren. “Eén paard is zo geschrokken dat hij door de omheining rende en in de sloot terechtkwam. Hij kon er gelukkig zelf weer uit kruipen. Maar mijn paard heeft wel een trauma opgelopen.”
Ondanks de weerstand tegen de gebieden steunt het grootste deel van de Nederlanders de plannen, blijkt uit recent onderzoek van Kieskompas in opdracht van de NOS en verschillende regionale omroepen. Dat geldt ook voor de meeste andere uitbreidingsplannen van defensie.
Zo klinkt een laagvliegende helikopter:
Ook de keuze voor de locaties van twee nieuwe munitiedepots is langverwacht. Dat heeft vooral te maken met de impact voor omwonenden. Vanwege de veiligheid mogen in een cirkel van zo’n 1900 meter rondom een depot minder mensen wonen en bedrijven gevestigd zijn.
De locaties waar uiteindelijk voor is gekozen, zijn Staphorst en Kollumerwaard. In Staphorst wordt een groot depot geplaatst, terwijl die in Kollumerwaard wat kleiner zal zijn.
Tuinman geeft aan dat voor alle uitbreidingsplannen iets meer dan tien woonhuizen en bedrijven verplaatst moeten worden. “Dat is best significant. Als we het over kavels en grond hebben gaat het eerder over honderden mensen waar een oplossing voor moet komen.”
Niet alles past
Het dorp Deelen, vlak bij Arnhem, krijgt een primeur. Daar wordt de eerste dirtstrip van Nederland geplaatst. Dat is een onverharde landingsbaan voor militaire vliegtuigen. Defensie oefent nu al op dirtstrips in het buitenland, maar wil dit ook in eigen land gaan doen.
Wat verder opvalt, is de uitbreiding van twee militaire oefengebieden: De Haar, vlak bij Assen, en Oirschotse Heide. Beide zullen in omvang flink toenemen.
Het is het ministerie van Defensie niet gelukt voor alles een plek te vinden. Zo komt er geen extra terrein waar met explosieven getraind kan worden. Tuinman: “Dat vergt veel ruimte vanwege de veiligheid. We kwamen erachter dat dat niet past in Nederland. We gaan nu internationaal kijken of er ruimte is om te oefenen.”
Nog niet zeker
De staatssecretaris benadrukt dat alle locaties die nu zijn gekozen, voorkeurslocaties van Defensie zijn. Er moeten nog hobbels genomen worden. Zo kunnen gemeenten, provincies, omwonenden en andere belanghebbenden nog een zienswijze indienen. Daarna wordt het definitief.
In sommige gevallen moet ook nog worden gekeken naar de stikstofuitstoot die met de uitbreidingen gepaard gaat en of Defensie de benodigde natuurvergunningen krijgt.
Tuinman is positief gestemd. “In 2026 moet de eerste schop in de grond gaan en in 2030 is alles gerealiseerd.”