Premier Schoof probeert de zorgen bij partijen als PVV en BBB én enkele ministers over mogelijke bezuinigingen als gevolg van extra NAVO-uitgaven weg te nemen. Aanleiding is de bekendmaking van het bedrag tussen de 16 en 19 miljard euro dat Nederland zou moeten betalen aan extra defensie-uitgaven. “Ik begrijp de zorgen, maar die enorme bedragen hoeven niet meteen op tafel”, zo zei de premier op zijn wekelijkse persconferentie.
Hij reageerde op vragen in aanloop naar de naderende NAVO-top in Den Haag op 24 en 25 juni. NAVO-topman Rutte wil dat alle 32 lidstaten hun defensie-uitgaven verhogen van 2 naar zeker 3,5 procent van het bruto binnenlands product. De Amerikaanse president Trump, die ook naar Den Haag komt, eist zelfs 5 procent en daar zou Rutte ook wel op uit willen komen.
Defensieminister Brekelmans heeft deze week aan de Tweede Kamer geschreven dat Nederland voor de wens van 3,5 procent ieder jaar 16 tot 19 miljard euro extra op de begroting moet vinden.
“Het is een heel lastig vraagstuk”, verwoordde PVV-minister Agema de bedenkingen vanochtend binnen haar partij. “Je hebt niet zomaar een dekking en het gaat om heel veel geld.” Binnen de partij leven vragen wat het precies betekent voor de begroting als Nederland miljarden euro’s extra moet ophoesten om Europa beter te verdedigen tegen de toenemende agressie van Rusland. Moet er dan extra bezuinigd worden?
Termijnen
Ook BBB is nog terughoudend. De partij wil zich, in tegenstelling tot de VVD en NSC, nog niet vastleggen op een percentage, zo liet Kamerlid Vermeer donderdag in de Tweede Kamer weten. De partij wil meer duidelijkheid over hoe dat bedrag dan precies betaald moet worden en in welke termijnen.
Volgens Schoof maken ook ministeries die veel publieke middelen beheren zich zorgen, zoals die van zorg, onderwijs en sociale zekerheid. “Maar laat je niet meteen afschrikken door die miljarden”, aldus de premier. Hij wilde nog niet zeggen op welke manier het defensiegeld dan op de Rijksbegroting moet komen en hoe het dan betaald gaat worden. Er wordt nu naar gekeken. “Het gaat om percentages, termijnen en op welk tempo je het doet”, was zijn cryptische antwoord.
De NAVO-top in Den Haag is voor topman Rutte een belangrijk moment om afspraken te maken over een nieuwe defensienorm.
Het Nederlandse kabinet wil er als gastland goed op staan bij de NAVO-top. Daarom is het volgens VVD-minister Brekelmans “heel belangrijk dat we eenheid uitstralen”. De VVD- en NSC-fracties steunen die lijn. De vrees bestaat dat Nederland als gastland pas heel laat zich committeert aan de NAVO-wens.
Schoof vindt het niet raar dat vier weken voor de top het kabinet nog geen overeenstemming heeft over de extra defensiemiljarden. Andere landen zijn er nu ook mee bezig en Schoof belooft dat het kabinet er “ruim” voor de NAVO-top uit is. Maar, erkent minister Heinen van Financiën, “het zijn nog pittige discussies”.