In Frankrijk doet de rechter morgen uitspraak tegen chirurg Joël Le Scouarnec, die tussen 1989 en 2014 299 kinderen seksueel zou hebben misbruikt. Vrijwel zeker krijgt hij de maximale straf van twintig jaar cel. Maar voor slachtoffers en hun families is de zaak nog lang niet voorbij.
De 74-jarige Le Scouarnec legde al bij het begin van het proces in februari een bekentenis af. Tijdens het proces bood hij zijn excuses aan slachtoffers aan. “Ik ben een pedocrimineel en een kinderverkrachter”, zei hij vorige week in een van de laatste verhoren. “Ik heb levens vernietigd. Twee mensen zijn dood en daar ben ik verantwoordelijk voor”, zei hij over twee van zijn slachtoffers die een eind aan hun leven maakten.
De openbaar aanklager noemde Le Scouarnec “de duivel in een doktersjas”. Vanwege “het extreme gevaar van recidive” en zijn “gevaarlijke persoonlijkheid” werd de maximale straf van twintig jaar cel geëist. “Niets zal hem tegenhouden, behalve tralies.”
Geen opluchting
Bij de direct betrokkenen heerst geen algeheel gevoel van opluchting. Ze zijn blij als de man straks wordt veroordeeld en hebben het gevoel (eindelijk) erkend te worden als slachtoffer. Maar over de toekomst zijn ze somber.
“Justitie heeft zijn werk gedaan, maar in de politiek gebeurt er helemaal niets. Maatschappelijk is er geen ophef. En de medische wereld zwijgt in alle toonaarden”, zegt een collectief van slachtoffers die de handen ineen hebben geslagen. “Als een zaak als deze mensen onverschillig laat, zal het straks gewoon opnieuw gebeuren.”
Kop in het zand
Tijdens het proces zijn vele misstanden aan het licht gekomen. Waarschuwingen over het gedrag van de chirurg werden niet opgepikt. Officiële instanties staken hun kop in het zand. In dat klimaat kon Le Scouarnec naar alle waarschijnlijkheid 25 jaar lang ongestoord kinderen misbruiken.
In 2004 werd de chirurg in Frankrijk in hechtenis genomen nadat de Amerikaanse FBI had geconstateerd dat hij online kinderporno kocht. Dat deed hij vanuit het ziekenhuis in Vannes in Bretagne waar hij destijds werkte. De Fransen deden een doorzoeking bij hem thuis, maar niet op zijn werk. Bij hem thuis vonden ze niets.
Le Scouarnec verdedigde zich destijds tegenover de Franse politie. Hij zei dat hij veranderd was en dat hij “geen belangstelling meer had” voor kinderporno. Daar werd genoegen mee genomen. Zijn hechtenis werd opgeheven. Hij mocht weer naar huis en aan het werk.
In 2005 werd hij alsnog veroordeeld tot een voorwaardelijke celstraf. Maar hij mocht van de rechter gewoon doorwerken als chirurg, ook met minderjarige patiënten, ondanks het advies van een psychiater dat hij zich moest laten behandelen.
In 2006 ging hij aan het werk in een nieuw ziekenhuis, in Quimperlé in Bretagne. Een collega daar die wist van de veroordeling sloeg alarm bij het ziekenhuis, bij de autoriteiten, en bij het College van Artsen. Niemand kwam in actie.
In 2008 verhuisde Le Scouarnec weer naar een volgend ziekenhuis. Het College van Artsen ter plekke besprak zijn veroordeling voor kinderporno, maar greep ook niet in. “Dat is zeventien jaar geleden, toen werd er anders tegen aangekeken”, zei de toenmalig voorzitter van het college in de rechtbank.
Voor de slachtoffers en hun advocaten zijn die misstanden belangrijk. Als instanties niet beter gaan opletten, kan een volgende dader straks ook gewoon weer ongestoord zijn gang gaan, is de vrees.
‘Ons lijden weegt minder zwaar’
De groep is verbaasd dat andere grote schandalen rond (seksueel) geweld wél gevolg kregen. De verkrachtingen van Gisèle Pelicot, die twintig jaar lang aanhielden, leidden vorig jaar tot de instelling van een parlementaire adviescommissie. En vanwege de mishandelingen en verkrachtingen op de katholieke school Notre Dame de Bétharram, ongeveer een halve eeuw lang, kwam er begin dit jaar een parlementaire onderzoekscommissie.
“Het is net alsof ons lijden minder zwaar weegt dan dat van anderen”, aldus de slachtoffers van Le Scouarnec. “Voor de andere zaken was volop aandacht en kwam de politiek meteen in actie. Waarom worden wij anders behandeld?”
Het collectief heeft een brief gestuurd aan de ministeries van Justitie en Volksgezondheid met het verzoek een onderzoekscommissie in te stellen. “Die moet lessen uit dit proces trekken en zorgen dat het niet nog een keer misgaat.”
De slachtoffers willen ook dat het begaan van een serie misdaden een verzwarende omstandigheid wordt in de wet. Le Scouarnec kan voor seksueel geweld tegen 299 kinderen twintig jaar cel krijgen: dat is evenveel als voor het seksueel misbruiken van één kind.