Vorig jaar kwamen ze voor het eerst naar Hongarije, dit jaar is ook Polen aan de beurt. De Amerikaanse conservatieve organisatie CPAC hield vandaag in het zuiden van het land een congres, nog geen week voor de Poolse presidentsverkiezingen.
Een van de hoofdsprekers was de conservatieve presidentskandidaat Karol Nawrocki: officieel onafhankelijk, maar wel gefinancierd en aangestuurd door de oppositiepartij PiS. Namens de regering-Trump is minister van Binnenlandse Veiligheid Kristi Noem gestuurd, al hadden ze gehoopt op vicepresident JD Vance.
Wanneer Nawrocki na een luid ‘Karol, Karol, Karol!’ het podium betreedt, opent hij de aanval op Brussels beleid, zoals het migratiepact en de Green Deal. Maar al snel richt hij zijn pijlen op de Poolse premier Donald Tusk, die als huidige EU-voorzitter nog geen top met de Amerikaanse president heeft weten te organiseren. Nawrocki herinnert het publiek aan zijn bezoek aan het Witte Huis eerder deze maand. “Ik heb Donald Trump ontmoet.”
Het evenement is niet bedoeld om de verkiezingen te beïnvloeden, benadrukt de organisatie. Wel om kiezers de goede kant op te sturen, erkent CPAC-baas Matt Schlapp tegenover de NOS. Hij heeft voor de duizend gasten net een tirade afgerond tegen de “globalistische elite”, liberale migratiepolitiek en Brussel én de regering-Tusk.
“We willen dat de juiste mensen deze verkiezingen winnen”, zegt Schlapp. “Al is ons hoofddoel niet politiek. We willen mensen hoop bieden met het beleid dat wij steunen.”
Het is een boodschap die ook bij Poolse kiezers hier resoneert. De 26-jarige Aleksander werkt in de marketing-branche en is uit Lodz gekomen. “Ik ben een groot fan van Donald Trump en het is voor het eerst dat ze dit doen”, zegt hij naast een winkeltje bij de ingang dat conservatieve boeken en tijdschriften verkoopt. “Dus ik moest het wel komen aanschouwen.”
Ook andere Europese trumpisten zijn aanwezig. De radicaal-rechtse George Simion uit Roemenië – die net de presidentsverkiezingen heeft verloren en nu voor het podium selfies neemt met gasten – en vertegenwoordigers van de Hongaarse premier Orbán zitten in de zaal.
Nawrocki neemt het in de tweede ronde op tegen de liberale burgemeester van Warschau, Rafal Trzaskowski. De twee gaan in de peilingen vrijwel gelijk op. Wel wordt de campagne van Nawrocki geplaagd door het ene schandaal na het andere.
De conservatieve kandidaat loog over een tweede appartement, deed in zijn jongere jaren mee met georganiseerde straatgevechten tussen hooligans en gisteren kwam naar buiten dat hij als beveiliger van een luxehotel prostituees zou hebben geïntroduceerd bij gasten. Nawrocki ontkent de aantijgingen, bij CPAC gaat hij er verder niet op in.
Het bondgenootschap tussen PiS en de Republikeinen is vanuit een ideologisch standpunt te verklaren. Maar de samenwerking is ook een ‘win-win’ voor beide partijen, zegt politicoloog Bartosz Radlinski. Er woont veel Poolse diaspora in Amerikaanse swing states, wat de Republikeinen kan helpen met hun verkiezingen. En vanwege de Russische dreiging is voor Polen het belang van bescherming uit Washington en dus een goede relatie met het Witte Huis relevanter dan ooit.
“Dat een kandidaat onze veiligheid kan verstevigen vanwege een goede werkrelatie met Trump, kan voor kiezers een extra argument zijn om voor Nawrocki te stemmen”, zegt Radlinski. Al heeft dat ook een keerzijde. Conservatieve MAGA-kandidaten verloren de afgelopen maanden juist meerdere verkiezingen, waaronder dus in Roemenië. Bovendien is de vraag in hoeverre zo’n CPAC-bijeenkomst iets is waar kiezers op letten.
Premier Tusk aan de andere kant is in het verleden kritisch geweest op Trump en vaart juist een sterke pro-Europese koers. Al benadrukken hij en zijn kandidaat Trzaskowski ook steeds het belang van het bondgenootschap met de VS.
Russische dreiging
De dreiging vanuit Rusland is ook terug te zien rond het vliegveld van Rzeszow, naast het congrescentrum. Rond de luchthaven – een cruciale doorvoerplek voor Amerikaanse steun aan Oekraïne – staan meerdere Patriot-luchtverdedigingssystemen opgesteld.
Toen onlangs bekend werd dat een Amerikaanse basis bij de luchthaven zou sluiten, leidde dat tot zorgen. De regering-Trump zegt dat het aantal manschappen in Polen, 10.000 op het moment, niet wordt afgeschaald. Ze zullen alleen ergens anders gestationeerd worden.
En dat zal onder Nawrocki vanwege zijn warme banden met Trump zo blijven, belooft de presidentskandidaat. “Ik ga ervoor zorgen dat Polen een leidende rol gaat spelen in de trans-Atlantische betrekkingen van de EU.”