Beleid op de werkvloer gaat te veel uit van de ‘standaard’ volwassen, witte man. Werkgevers moeten meer rekening houden met de toenemende diversiteit op de werkvloer, ook in het belang van de veiligheid van werknemers. Dat zegt de Sociaal Economische Raad (SER) in een nieuw advies.
Uit gesprekken die de SER voerde met experts en mensen uit de praktijk blijkt dat de bijkomende effecten van diversiteit op de arbeidsomstandigheden nog te veel worden onderschat.
Op de werkvloer lopen in toenemende mate vrouwen, ouderen en mensen met een niet-Nederlandse achtergrond rond. Met hen zou meer rekening gehouden moeten worden, bijvoorbeeld bij het maken van risico-inschattingen en het opstellen van maatregelen, zegt de SER. “Niet alles is nu even veilig voor hen”, zegt voorzitter Kim Putters.
Vrouwen kunnen bijvoorbeeld gevoeliger zijn voor bepaalde stoffen dan mannen, ouderen kunnen andere aandoeningen krijgen nu ze steeds langer doorwerken. Ook taal is onderdeel van de diverse arbeidsomstandigheden: zo begrijpen arbeidsmigranten de Nederlandse (arbo)regels niet altijd.
Risico’s niet in beeld
Werkgevers zouden meer op dit soort dingen moeten inspelen. “Het gebeurt nog niet overal, omdat niet overal die risico’s in beeld zijn”, zegt Putters. Een derde van de bedrijven heeft nog geen goed overzicht, concludeert de SER. Met name in sectoren waar gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen gaat het niet goed.
“We pleiten voor een herziening van normen om de gezondheid van alle werknemers te waarborgen”, aldus de SER. “Bovendien zijn huidige normen mogelijk verouderd en komen ze niet meer overeen met recente wetenschappelijke inzichten.”
Niet alleen een divers personeelsbestand leidt tot veranderingen op de werkvloer waarmee werkgevers meer rekening moeten houden, de SER wijst ook op de groeiende rol van technologie, zoals kunstmatige intelligentie. Dat kan aan de ene kant de werkdruk beperken, maar kan ook leiden tot te eentonig werk.
Goed werkgeverschap
De SER pleit dus voor betere arboregels en de overheid heeft daar een belangrijke taak in, zegt Putters. “In de arbeidsinspectie, maar ook dat kennis over gevaarlijke stoffen beter toegankelijk wordt voor bedrijven.” Dat is nodig zodat bedrijven zelf de risico’s beter in beeld kunnen brengen, vervolgt hij.
Vanwege de krappe arbeidsmarkt kijken werknemers zelf ook naar dit soort arbeidsregels, ziet de SER. “Een bedrijf waar je gezond en veilig kan werken, heeft goed werkgeverschap.” Meer kijken naar diversiteit is dus ook in het belang van onze economie en samenleving, zegt Putters.
“Werk draagt uiteindelijk ook bij aan de gezondheid van mensen en aan het werkplezier. Het gaat dus om het voorkomen van uitval, maar ook om het zorgen voor gezonde werknemers.”
In totaal is zo’n vijf procent van alle zieken te wijten aan ongunstige arbeidsomstandigheden, staat in het SER-rapport. Het gaat hierbij om ongeveer 1,6 miljard euro aan zorguitgaven. “Je wil geen slachtoffers en je wil ook die kosten voorkomen”, zegt Putters. “Ieder slachtoffer is er één te veel.”
Scherfvest voor vrouwen
Defensie werkt momenteel aan een scherfvest, een soort kogelvrij vest, speciaal voor vrouwen. “Smallere schouderstukken, beter passend om de borst waardoor je als vrouw beter beschermd bent, allerlei afstelmogelijkheden”, somt een ontwerper op. Er waren al wel vrouwelijke maten, maar daarvoor was het mannenmodel nog de basis. “In het algemene onderzoek is de vrouw vaak vergeten, dus daar is nu veel meer aandacht voor.”
Dit soort aanpassingen doen, kost wel tijd, vertelt kolonel Jan Vonk. “Ik heb 50.000 militairen die ik moet kleden. Om hun wensen duidelijk te krijgen, is al een grote opgave. Ook zijn er weinig fabrieken die zo 50.000 jasjes kunnen maken. Bij het maken van de oude kleding in 2015 was de markt nog niet zover dat er over vrouwelijke vormen werd nagedacht. Nu is er geld en kunnen we het integreren.”
Het belangrijkste is om de juiste balans te vinden tussen het individu en de groep volgens de kolonel: “Bij Defensie zitten we met heel veel mensen, terwijl de mensen die binnenkomen allemaal individuen zijn. Daar de juiste balans in vinden en blijven kijken naar wat er leeft en dat vervolgens te implementeren, dat is de kunst.”