De gemeente Utrecht schiet te hulp bij het herstel van de eeuwenoude werfkelders in de binnenstad. Veel van die kelders zijn er slecht aan toe, maar een opknapbeurt is peperduur. De gemeente is nu bereid om de regie te nemen en tachtig procent van de kosten te dragen.
“Het betekent dat wij als gemeente het hele proces van aannemers, het herstel van de kades en muren in één keer doen, zodat de keldereigenaar daarmee geholpen wordt”, zegt wethouder Rachel Streefland (CU) bij RTV Utrecht.
Utrecht is de enige stad ter wereld waar ongeveer duizend werfkelders zijn. Ze stammen uit de twaalfde eeuw. De Oudegracht was toen de belangrijkste aanvoerroute voor goederen in de stad. Aanvankelijk werden de spullen uit de boten naar boven gesjouwd, de kade op. Aan de andere kant van de kade werden ze dan weer naar beneden gebracht, naar de opslagkelders.
Dat was de praktijk totdat iemand op het idee kwam om die omweg te besparen door tunnels tussen het water en de opslagkelders te graven. Dat waren de eerste werfkelders.
In slechte staat
Het probleem is dat de eerste werfkelders van hout waren gemaakt en nu vaak in zeer slechte staat verkeren. De kademuren zijn meestal wel van steen, maar brokkelen soms af of verzakken. Ook zijn er lekkages. Een aantal werfkelders staat op instorten.
Een grondige opknapbeurt is dus nodig, maar de particuliere eigenaren van de kelders zagen altijd op tegen de torenhoge kosten. Een aantal van hen betoogde eerder dat de gemeente die volledig voor zijn rekening zou moeten nemen. Zij wezen erop dat veel schade aan de kelders ontstaat door zwaar vrachtverkeer dat er overheen rijdt.
In de overeenkomst die de gemeente na ampele onderhandelingen heeft bereikt met belangenvereniging De Utrechtse Werfkelders staat dat de gemeente bereid is om tot tachtig procent van de herstelkosten te gaan. De eigenaar betaalt dan de rest.
Miljoenen beschikbaar
Volgens Wim van Gelder van de belangenvereniging is het de beste regeling die getroffen kan worden en scheelt het veel discussie over wie wat moet betalen. “Alle deskundigen zeggen dat het moeilijk aantoonbaar is dat de schade aan de werfkelders alleen komt door het autoverkeer of door het water.”
De gemeente trekt 450 miljoen euro uit voor de regeling. De geschatte herstelkosten per kelder liggen tussen de 160.000 en 350.000 euro. Dat betekent dat eigenaren met een grote kelder en veel schade dus mogelijk 70.000 euro zelf moeten betalen. Dat geld kunnen ze eventueel tegen een laag percentage lenen. “We proberen echt te kijken naar de persoonlijke situatie”, zegt wethouder Streefland.
Dat er nu een regeling is, wil niet zeggen dat keldereigenaren verplicht zijn om mee te werken. In belangenvereniging De Utrechtse Werfkelders zijn lang niet alle eigenaren verenigd. “Er zullen ongetwijfeld mensen zijn die denken: ‘Ik vind het een mooie regeling, maar aan mij is het niet besteed'”, zegt voorzitter Van Gelder. “Mijn buurman bijvoorbeeld heeft alleen zijn kano in de kelder liggen. Hij gaat geen 30.000 euro uitgeven aan zijn kelder.”